Zwolnienie od pracy, które przysługuje pracownikom w przypadku śmierci najbliższych to tzw. urlop okolicznościowy. Obejmuje on swym zakresem niecodzienne zdarzenia, które mają miejsce w życiu pracownika i jego najbliższych. Jednak fakt, że ktoś jest pracownikowi bliski, nie oznacza automatycznie, że przepisy obejmują go swym zakresem. Dla przykładu, żona dziadka, nie musi być babcią pracownika.
Z jakiej okazji przysługuje urlop okolicznościowy?
W związku ze śmiercią bliskich osób pracodawca jest zobowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
- 2 dni – w razie zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
- 1 dzień – w razie zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Pracodawca ma obowiązek udzielenia tego zwolnienia, czyli nie może pracownikowi odmówić albo zaproponować zwolnienia w innym terminie. Co istotne, za czas zwolnienia, o którym mowa, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Czy druga żona dziadka, to babcia pracownika?
W przypadku śmierci babci lub dziadka pracownikowi przysługuje 1 dzień zwolnienia od pracy. Jednak jak się przyjmuje, babcia i dziadek to odpowiednio osoby będącą rodzicem matki i ojca danego pracownika (krewni w linii prostej). Babcią w tym rozumieniu nie jest druga żona dziadka, z którą pracownika nie łączą więzy pokrewieństwa. Co za tym idzie, pracownik co do zasady nie ma prawa do zwolnienia od pracy w przypadku jej śmierci. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której osoba zmarła pozostawała na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. Jeśli mamy do czynienia z takim przypadkiem, to na podstawie § 15 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, pracownikowi będzie przysługiwało zwolnienie od pracy w wymiarze 1 dnia. W innym przypadku powinien w celu uczestniczenia w pogrzebie lub załatwianiu innych spraw związanych ze zgonem, skorzystać z urlopu wypoczynkowego.
Podstawa prawna
- § 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632)
- rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927 ze zm.)