Kto ma prawo do urlopu na żądanie
Każdy pracownik ma prawo do czterech dni urlopu na żądanie w ciągu roku. Prawo do urlopu mają wszyscy pracownicy, nawet ci, którzy podjęli pierwszą w swoim życiu pracę oraz ci, którzy pracują w niepełnym wymiarze czasu pracy.
W związku z faktem, iż urlop na żądanie przysługuje pracownikowi, z prawa do takiego urlopu nie skorzystają osoby świadczące pracę na podstawie umowy zlecenie, czy umowy o dzieło.
Urlop na żądanie nie jest dodatkowym urlopem wypoczynkowym. Urlop ten jest częścią urlopu wypoczynkowego. Różni się on od typowego urlopu wypoczynkowego sposobem udzielania go. Do urlopu na żądanie stosuje się przepisy o urlopie wypoczynkowym.
Kiedy pracownik może skorzystać z urlopu na żądanie
Termin urlopu wypoczynkowego ustalany jest w planie urlopów lub gdy pracodawca nie ma obowiązku ustalania planu urlopów, termin urlopu ustala się w porozumieniu pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Jest jeden wyjątek, urlop na żądanie nie jest bowiem ujmowany w planie urlopów.
W związku z tym to pracownik decyduje kiedy wykorzysta urlop na żądanie. Pracodawca ma obowiązek udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym urlopu na żądanie.
Jaki jest wymiar urlopu na żądanie
Pracownik może zażądać od swojego pracodawcy maksymalnie 4 dni urlopu na żądanie w ciągu roku. Łączny wymiar urlopu na żądanie nie może przekroczyć w roku kalendarzowym 4 dni, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy.
Jeśli pracownik nie wykorzysta w ciągu roku przysługujących mu 4 dni wolnych na żądanie, nie przechodzą one na następny rok kalendarzowy. Nie ma takiej instytucji prawnej, jak zaległy urlop na żądanie.
W związku z faktem, że urlop na żądanie nie jest dodatkowym urlopem wypoczynkowym, pracownik, który nie ma już żadnego dnia urlopu wypoczynkowego do wykorzystania , nie może wziąć urlopu na żądanie.
Pan Michał wykorzystał dwa dni urlopu na żądanie. Na jutrzejszy dzień chciałby od pracodawcy zażądać kolejnego dnia wolnego. Nie będzie jednak miał do tego prawa, ponieważ wykorzystał już cały przysługujący mu wymiar urlopu wypoczynkowego.
W sytuacji, kiedy pracownik nie zażąda 4 dni urlopu na żądanie w ciągu roku, to urlop ten nie przechodzi na następny rok.
Zobacz także: Jaki jest wymiar urlopu na żądanie
Jak pracownik powinien zażądać urlopu
Urlop na żądanie jest udzielany przez pracodawcę pracownikowi na jego wniosek. Przy czym zgłoszenie przez pracownika żądania udzielenia mu urlopu powinno nastąpić najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Pracownik powinien zażądać urlopu przed rozpoczęciem swojego dnia pracy, czyli przed godziną, od której powinien podjąć pracę.
Pracownik powinien zgłosić swojemu pracodawcy, że skorzystać z urlopu na żądanie najwcześniej jak to możliwe. Tylko wtedy pracodawca ma możliwość podjąć stosowne działania, które umożliwią zapewnienia zastępstwa nieobecnego pracownika.
Może się zdarzyć sytuacja, że, na skutek nadzwyczajnych okoliczności pracownik nie będzie miał możliwości zgłoszenia wniosku o udzielenie mu urlopu w odpowiednim terminie. W takiej sytuacji okoliczności te wyłączają winę pracownika, co do nieobecności w pracy i spóźnionego zgłoszenia urlopu na żądanie.
W kodeksie pracy nie ma uregulowanej kwestii formy zgłaszania urlopu na żądanie. W związku z tym nie jest wymagana forma pisemna i pracownik może powiadomić pracodawcę o chęci skorzystania z urlopu na żądanie za pomocą:
- wniosku złożonego osobiście,
- zawiadomienia telefonicznego,
- faksu,
- poczty elektronicznej,
- SMS.
W przypadku braku wyraźnego sprzeciwu pracodawcy po zgłoszeniu żądania urlopu, pracownik może skorzystać z urlopu na żądanie.
Pracownik nie musi uzasadniać swojego wniosku o udzielenie urlopu na żądanie.
Czy pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu na żądanie
Zasadą jest, że urlopu na żądanie udziela pracodawca, na wniosek pracownika. Jeśli pracownik zgłosił chęć skorzystania z urlopu na żądanie pracodawca, nie ma prawa odmówić mu urlopu. Jednak może zdarzyć się sytuacja, że obecność pracownika w pracy jest niezbędna. W takim przypadku pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu na żądanie.
W sytuacji, kiedy zaistnieje, wcześniej nie przewidziana, potrzeba obecności pracownika w pracy, pracodawca może sprzeciwić się wykorzystaniu urlopu na żądanie i zażądać obecności pracownika w pracy.
Zobacz także dział: Urlopy pracownicze
Podstawa prawna: Kodeks pracy