Co warto wiedzieć o urlopie wychowawczym

Komu przysługuje urlop wychowawczy?

Każdy pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Oznacz to, że z prawa do urlopu nie skorzysta osoba pracująca na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia. Prawa do urlopu wychowawczego nie otrzyma również osoba bezrobotna.

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!

Okres urlopu wychowawczego jest szczególnym okres w pracy pracownika. Jest on szczególnie chroniony przed zwolnieniem. Pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie urlopu wychowawczego. Ochrona pracownika zaczyna się od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie umowy z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym możliwe jest tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy lub gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Ponadto czas urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Jest to okres nieskładkowy, który brany jest pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury.

Zadaj pytanie na FORUM

Wniosek o urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy jest udzielany na wniosek pracownika. Pracodawca nie może sam wysłać pracownika na urlop wychowawczy. Pracodawca udziela bowiem urlopu wychowawczego po złożeniu przez pracownika wniosku o udzielenie takiego urlopu. Pracownika składa wniosek o urlop wychowawczy swojemu pracodawcy w formie pisemnej. Pracownik musi to zrobić na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza skorzystać z urlopu. Jeśli pracownik złoży wniosek po tym terminie, pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie tego urlopu. We wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego pracownik musi podać datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego oraz okres urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko (urlop wychowawczy można podzielić na części).

Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku. Z urlopu wychowawczego mogą wspólnie korzystać tylko przez okres 4 miesięcy. Jeśli więc rodzice mają zamiar jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego muszą dołączyć pisemne oświadczenie drugiego z rodziców o okresie, w którym zamierzają  korzystać z takiego urlopu wspólnie.

Zobacz także: Urlop wychowawczy a umowa o pracę na czas określony

W przypadku, kiedy pracownik stara się o urlop wychowawczy w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, do wniosku musi dodatkowo dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka.

Polecamy serwis: Urlopy pracownicze

Wzór wniosku o urlop wychowawczy

Warszawa dnia 20 maja 2011 roku Anna Nowak   ul. Popularna 23/45 00-001 Warszawa Do Jan Kowalski i Partnerzy ul. Wartka 15 00-015 Warszawa Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego W celu zapewnienia osobistej opieki nad moim synem Piotrem Nowakiem urodzonym dnia 1 grudnia 2010 roku dzieckiem składam wniosek o udzielenie mi urlopu wychowawczego w wymiarze 1 roku w okresie od dnia 1 czerwca 2011 roku do dnia 31 maja 2012 roku. Jednocześnie informuję, że dotychczas nie korzystałam z urlopu wychowawczego na wymienione dziecko. Do niniejszego wniosku załączam oświadczenie ojca dziecka oraz oświadczenie o tym, że nie posiadam innych tytułów do ubezpieczeń w tym okresie, oraz że nie posiadam ustalonego prawa do emerytury lub renty. Ann Nowak

Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego. Jednak może tego dokonać nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu. Oświadczenie pracownika w tej sprawie wymaga formy pisemnej.

Wymiar urlopu wychowawczego

Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 36 miesięcy, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko pięciu lat. Może być wykorzystany w 5 częściach.

Natomiast pracownik, którego dziecko wymaga osobistej opieki z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności bez względu na to, czy korzystał z powyższego urlopu, może wystąpić o urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy. Urlop ten może wykorzystać, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia dziecka.

Praca na urlopie wychowawczym

W odróżnieniu od urlopu macierzyńskiego w trakcie urlopu wychowawczego pracownik może pracować. Jest to ważne uprawnienie, ponieważ w trackie urlopu wychowawczego pracownik nie otrzymuje pensji, ani zasiłku. W związku z tym w czasie wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, jeżeli nie wyłącza to oczywiście możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

W okresie urlopu wychowawczego pracownik może również podjąć naukę lub szkolenie.

Jednak, jeśli praca lub nauka powoduje, że pracownik przestaje sprawować opiekę nad swoim dzieckiem musi się liczyć z konsekwencją powrotu do pracy. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca ma prawo wezwać pracownika do stawienia się do pracy. Czyni to w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

Zobacz również: Urlop ojcowski, rodzicielski, wychowawczy – uprawnienia pracownika ojca

Dodatek z tytułu korzystania z urlopu wychowawczego

Nie każdy pracownik, który przebywa na urlopie wychowawczym może dodatkowo pracować. Jednak osobom, które przebywają na urlopie wychowawczym w określonych sytuacjach przysługuje dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych;
• 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
• 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.

Wysokość dodatku wynosi 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Zobacz również: Urlop ojcowski żołnierza zawodowego

Podstawa prawna:

Kodeks pracy.

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz. U. 2003 nr 230 poz. 2291).