Urlop okolicznościowy – prawo pracy
Kodeks pracy nie reguluje urlopu okolicznościowego. Prawo pracy przewiduje ten rodzaj urlopu w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. W rozdziale 2 pod tytułem „Zwolnienia od pracy” znajduje się § 15 traktujący o zwolnieniu pracownika od pracy w razie ślubu, urodzenia się dziecka albo zgonu. Zgodnie z omawianym przepisem pracodawca zobowiązany jest zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:
- 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
- 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Rozporządzenie nie przewiduje więc prawa do urlopu okolicznościowego w przypadku śmierci babci lub dziadka męża czy żony. Gdyby zmarła własna babcia lub zmarł własny dziadek, wówczas można skorzystać z 1 dnia wolnego od pracy. Przyjmuje się bowiem, że za babkę lub dziadka należy uznawać odpowiednio osobę będącą rodzicem matki oraz ojca danego pracownika. Mamy tutaj bowiem do czynienia z pokrewieństwem w linii prostej, które można sprawdzić na podstawie aktu urodzenia pracownika, jego ojca i matki. Małżeństwo nie powoduje powstania pokrewieństwa pomiędzy mężem/żoną a dziadkiem/babcią małżonka.
Gdyby jednak np. babcia żony pozostawała na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką, wówczas przedmiotowe rozporządzenie uzasadnia przyznanie takiemu pracownikowi w przypadku śmierci babci żony 1 dzień urlopu okolicznościowego.
Uważa się, że śmierć babci/dziadka, która nastąpiła przed podjęciem zatrudnienia przez pracownika, nie uprawnia do skorzystania z urlopu okolicznościowego.
Wniosek o urlop okolicznościowy - wzór
Urlop okolicznościowy udziela się na wniosek pracownika. Wniosek o urlop okolicznościowy z powodu śmierci babci lub dziadka męża/żony składa się na dzień powiązany bezpośrednio z przyczyną otrzymania urlopu, np. na dzień pogrzebu lub inny dzień przeznaczony na załatwianie spraw związanych z pogrzebem. Złożenie wniosku o urlop np. na miesiąc po uroczystości pogrzebowej budzi wątpliwości. W takiej sytuacji pracodawca może wezwać pracownika na rozmowę w celu wyjaśnienia celowości skorzystania z urlopu okolicznościowego.
Pracodawca może również zażądać przedstawienia dowodu uprawniającego pracownika do skorzystania z urlopu okolicznościowego. W omawianym przypadku będzie to akt zgonu babci lub dziadka. Często dostarczenie dowodu przed skorzystaniem z urlopu nie jest możliwe. W praktyce pracownik zawiadamia pracodawcę o zamiarze skorzystania z urlopu ze względu na zgon osoby bliskiej, a w późniejszym terminie na prośbę pracodawcy dostarcza akt zgonu. Przepisy prawa pracy nie określają terminu na dostarczenie dokumentu. Pracodawca może ustanowić taki termin w regulaminie pracy.
Wniosek o urlop okolicznościowy powinien zostać złożony z takim wyprzedzeniem, aby nie dezorganizować pracy w miejscu pracy pracownika.
Wzór wniosku o urlop okolicznościowy >>> POBIERZ
Za czas nieobecności w pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia jak za urlop wypoczynkowy.
Podstawa prawna:
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dziennik Ustaw rok 2014, poz. 1632)