Podstawa prawna i komentarz
Umowa o pracę na okres próbny została uregulowana w art. 25 § 2 i § 3 Kodeksu pracy (dalej: k.p.). W myśl § 2 umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy. Innymi słowy, umowa o pracę na okres próbny jest pewnego rodzaju sprawdzianem posiadanych umiejętności przez pracownika i możliwości ich zastosowania w praktyce.
Polecamy: Multimedialny pakiet wiedzy: 6 kluczowych zmian 2019 – KADRY
Często zdarza się, że pracodawcy celem sprawdzenia umiejętności przyszłego pracownika lub przyuczenia go do wykonywania zawodu wykorzystują umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło zamiast umowy o pracę na okres próbny. Nie zawsze wynika to z chęci "oszczędności", ale raczej z niewiedzy pracodawców, którzy nie zawsze mają świadomość, że w polskim prawie pracy istnieje omawiany rodzaj umowy. W tym miejscu, celem wyprowadzenia pracodawców i pracowników z błędnego myślenia, należy przytoczyć fragment wyroku SN o sygn. akt II PK 333/16 z dnia 23 stycznia 2018 roku, z którego wynika, że "umowa zlecenia zawarta na okres poprzedzający bezpośrednio datę zawarcia umowy o pracę w celu oceny przydatności pracownika do pracy (tzw. zlecenie na próbę), na podstawie której pracownik wykonywał obowiązki identyczne z realizowanymi następnie po zawarciu umowy o pracę, jest umową o pracę na okres próbny (art. 25 § 2 k.p.)"
Zgodnie z § 3 ustawodawca przewiduje możliwość ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem. Umowę taką można zawrzeć gdy pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy (pkt 1) lub po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny (pkt 2).
Mówiąc o ponownym zatrudnieniu pracownika na okres próby w celu wykonywania innego rodzaju pracy należy przyjąć, że takie założenie będzie spełnione, gdy pierwsza umowa o pracę na okres próbny była zawarta z pracownikiem, którego umiejętności były początkowo sprawdzane np. w dziale finansowym, a następnie pracodawca postanowił zweryfikować umiejętności w dziale administracyjnym. Należy wówczas pamiętać, że wykonywana praca na podstawie umów o pracę zawartych na okres próbny musi się od siebie różnić.
W drugim możliwym przypadku ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny można przyjąć, że chodzi o taki stan, w którym ustawodawca przewiduje, że postęp technologiczny czy nowelizacja przepisów na przestrzeni kilku lat ulega znaczącej zmianie i pracownik, który w międzyczasie wykonywał inną pracę lub nie pracował, może nie posiadać odpowiednich umiejętności. Wówczas, by ponownie zatrudnić takiego pracownika na okres próbny należy pamiętać, że muszą upłynąć 3 lata od ostatniego wykonywania pracy u tego pracodawcy. Jako przykład można wskazać programistę, który początkowo pracował w branży informatycznej, następnie postanowił spróbować swoich sił w branży budowlanej. Ostatecznie po kilku latach stwierdził, że chce wrócić do swojej pierwotnej branży i ponownie zająć się programowaniem. Z uwagi na olbrzymi postęp całej branży informatycznej, poprzedni pracodawca może z takim pracownikiem ponownie zawrzeć umowę o pracę na okres próbny celem weryfikacji umiejętności.
Umowa o pracę zawarta na okres próbny rozwiązuje się z upływem okresu na jaki została zawarta lub może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem przed upływem czasu na jaki została zawarta (art. 30 § 2 k.p.). W przypadku gdy którakolwiek ze stron chce rozwiązać umowę za wypowiedzeniem, trzeba pamiętać, że termin wypowiedzenia zgodnie z art. 34 k.p.
wynosi: 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni (pkt 1) lub 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie (pkt 2) albo 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące (pkt 3).
Polecamy serwis: Umowa o pracę