W najlepszej sytuacji znajdują się pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę na czas nieokreślony. Bowiem gdy wypowiedzenie tej umowy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy prawa mogą żądać, aby sąd uznał wypowiedzenie za bezskuteczne lub – jeśli umowa uległa już rozwiązaniu - orzekł o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Co do zasady, sąd powinien orzec stosownie do roszczenia pracownika. Jeśli jednak uzna, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe to zgodnie z art. 45 kodeksu pracy orzeka wtedy o odszkodowaniu. Przywrócenie pracownika do pracy może być niecelowe np. w przypadku poważnego i długotrwałego konfliktu między pracodawcą a pracownikiem, który działa negatywnie na pozostałych pracowników (wyrok SN z dn. 4 stycznia 2008, sygn. akt I PK 179/07).
Jeżeli z naruszeniem przepisów prawa nastąpiło wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny lub na czas określony, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, chyba że należy on do pracowników korzystających ze szczególnej ochrony stosunku pracy (np. kobiety w ciąży czy pracownicy w wieku przedemerytalnym).
Polecamy: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów.
Warto podkreślić, że jeśli pracodawca zastosował krótszy niż przewidziany w przepisach prawa termin wypowiedzenia umowa o pracę rozwiązuje się wtedy z upływem okresu wymaganego, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy.
Przywrócenie pracownika do pracy
Przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oznacza, że pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownika na takim samym stanowisku, jakie zajmował poprzednio, zapewnić mu możliwość wykonywania takiej samej pracy, i za wynagrodzeniem zgodnym z obowiązującym u tego pracodawcy regulaminem lub taryfikatorem wynagrodzeń (wyrok SN z 24 października 1997 r., sygn. akt I PKN 326/9).
Art. 47 Kodeksu pracy przyznaje pracownikowi, którego przywrócono do pracy, prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy (co do zasady nie więcej jednak niż za 2 miesiące lub miesiąc, chyba że jest się pracownikiem objętym szczególną ochroną przed wypowiedzeniem). Okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, wlicza się również do okresu zatrudnienia. Czas, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie jest zaś uwzględniany jako przerwa w zatrudnieniu, co jest istotne w kontekście uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia.
Jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy pracownik nie zgłosił gotowości do niezwłocznego podjęcia pracy pracodawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.
Odszkodowanie
W wypadku osób, które były zatrudnione na umowie na czas nieokreślony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Z kolei osobom zatrudnionym na czas określony oraz na okres próbny odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać (w przypadku umów zawartych na czas określony nie więcej jednak niż za 3 miesiące).
Okres pozostawania bez pracy, odpowiadający okresowi, za który przyznano odszkodowanie wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 2255)
Zobacz serwis: Kadry