Kiedy pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna?

Prawo do odprawy w związku ze zwolnieniem pracownika reguluje ustawa z 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, zwana dalej ustawą o zwolnieniach grupowych.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Odprawa przy zwolnieniach grupowych

W myśl przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, odprawy pieniężne przysługują, gdy zwolnienia następują z przyczyn niedotyczących pracowników w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę lub na mocy porozumienia stron z określoną liczbą pracowników w okresie nieprzekraczającym 30 dni. Do zwolnień grupowych zaliczamy sytuację, w której pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników zwalnia w wymienionym okresie:

• 10 pracowników, gdy zatrudnia mniej niż 100 osób,
• 10 % załogi, gdy w firmie pracuje co najmniej 100 osób, ale mniej niż 300,
• 30 pracowników, gdy zakład zatrudnia co najmniej 300 osób.

Zobacz serwis: Formy zatrudnienia

Odprawa przy zwolnieniu indywidualnym

Ponadto podkreślić należy, że zgodnie z powołaną ustawą do odprawy uprawnieni są nie tylko pracownicy zwalniani grupowo, ale także pracownicy zwalniani indywidualnie, pod warunkiem, że przyczyny istniejące po stronie pracodawcy są wyłączną podstawą rozwiązania umowy o pracę, np. niekorzystna sytuacja finansowa pracodawcy, likwidacja określonych stanowisk pracy bądź ogłoszenie upadłości czy likwidacji pracodawcy. Przez sformułowanie wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie stosunku pracy należy rozumieć sytuację, w której bez zaistnienia tych przyczyn nie zostałaby podjęta przez kierownika zakładu pracy indywidualna decyzja o zwolnieniu pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1990 r., I PR 319/90).

Zobacz: Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Grupy wyłączone z prawa do uzyskania odprawy pieniężnej

Odprawa pieniężna nie będzie przysługiwać pracownikom:

• tymczasowym,
• mianowanym,
• zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy o dzieło, umowy zlecenia,
• którzy sami złożyli wypowiedzenie,
• którzy zostają zwalniani z winy leżącej po stronie pracownika, np. przez nie wypełnianie zadań czy zwolnienie dyscyplinarne.

Zobacz serwis: Pracownik

Wysokość odprawy

Pracownikowi, któremu rozwiązano stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna, która uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy oraz wysokości wynagrodzenia zwalnianego pracownika. Do stażu zakładowego pracownika wlicza się wszystkie okresy przepracowane u tego pracodawcy, choćby pomiędzy nimi występowały przerwy. Ponadto  pracownikowi wlicza się okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w ramach przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę zgodnie z art. 23¹ Kodeksu pracy, a także w innych przypadkach, gdy nowy pracodawca stał się następcą prawnym. I tak pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

Autopromocja

Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
• dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Powyższe oznacza, że pracownik może otrzymać odprawę pieniężną wielokrotnie podczas swojej kariery zawodowej.

Odprawa pieniężna i przedawnienie

Zdarzyć się mogą sytuacje, że pracownik nie wiedział, że należała mu się odprawa, a pracodawca nie wypłacił należnego mu świadczenia. Wówczas w takiej sytuacji, pracownik może wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o odprawę, jeżeli od ustania stosunku pracy nie minęły 3 lata.