Rozwiązanie umowy o pracę. Sąd Najwyższy: kiedy skarga kasacyjna może być rozpoznana

• Sprawa nr 1: wypowiedzenie dla wiceprezesa
• Argumenty Sądu Najwyższego
• Sprawa nr 2: rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
• Sąd Najwyższy: kiedy skarga kasacyjna może być rozpoznana

Sprawa nr 1: wypowiedzenie dla wiceprezesa

W pierwszej z tych spraw Sąd Rejonowy w Białymstoku oddalił powództwo byłego wiceprezesa banku spółdzielczego przeciwko temu bankowi o zapłatę odszkodowania w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę. Następnie Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił apelację powoda od tego wyroku.

W sprawie ustalono, że powód został powołany na wiceprezesa zarządu do spraw ekonomiczno-finansowych. Zawarto z nim też umowę o pracę na czas określony od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia 31 marca 2022 r. Dnia 29 maja 2021 r. uchwałą nr 18/2021 mężczyzna został odwołany z pełnionej funkcji ze względu na nieprzestrzeganie regulaminu działania zarządu, działanie bez umocowania organu w sprawie prowadzenia rozmów z innym bankiem, wprowadzenie w błąd członków rady nadzorczej w zakresie aktywności zawodowej, przekazywanie nieprawdziwych informacji uzyskiwanych od pracowników, członków zarządu, członków rady nadzorczej oraz utratę zaufania do pełnionej funkcji. Następnie na mocy uchwały nr 20/2021 rozwiązano z powodem umowę o pracę za wypowiedzeniem wraz ze zwolnieniem go z obowiązku świadczenia pracy. 31 maja 2021 r. powodowi wręczono wypowiedzenie umowy o pracę i uchwałę rady nadzorczej nr 18/2021.

Sąd Rejonowy ocenił, że odwołanie powoda z funkcji w zarządzie stanowiło wystarczającą przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, a niedoręczenie mu uchwały nr 20/2021 nie stanowi o wadliwości wypowiedzenia, bowiem w piśmie wypowiadającym umowę o pracę powołano się na uchwałę nr 18/2021 i zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy.

Z kolei Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie poglądem, wola wypowiedzenia stosunku pracy odwołanemu członkowi zarządu ze względu na ustanie korporacyjnego stosunku członkostwa w zarządzie spółki musi być wyrażona przez radę nadzorczą w uchwale towarzyszącej odwołaniu z funkcji członka zarządu, aby dokonane przez nią wypowiedzenie umowy o pracę nie było bezprawne.

Argumenty Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy, do którego trafiła skarga kasacyjna powoda, uznał, że wniosek nie kwalifikuje się do przyjęcia skargi i jej merytorycznego rozpoznania. Sąd przyjął - pomimo braku stosownego uzasadnienia dla tak sformułowanego zarzutu - że skarżący upatruje zasadności skargi w dokonaniu w stosunku do niego czynności z zakresu prawa pracy przez niewłaściwy organ pozwanego. Odnosząc się do tego wskazał, że zgodnie z art. 52 § 1 Prawa spółdzielczego z członkami zarządu zatrudnionymi w spółdzielni na podstawie umowy o pracę umowę o pracę zawiera rada spółdzielni. Skoro rada spółdzielni jest organem właściwym do zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu, to może również umowę tę wypowiedzieć, jeżeli w chwili wypowiadania umowy zatrudniony na podstawie tej umowy członek zarządu pełni jeszcze tę funkcję.

W rozpoznawanej sprawie czynność odwołania skarżącego z funkcji członka zarządu oraz czynność wypowiedzenia mu umowy o pracę były jednoczesne - dokonały się na tym samym posiedzeniu rady nadzorczej w dniu 29 maja 2021 r. - a zatem wypowiedzenia mogła dokonać rada, ponieważ do chwili wypowiedzenia umowy powód pełnił jeszcze funkcję członka zarządu. Jedynie po odwołaniu pracownika z funkcji prezesa zarządu właściwy do rozwiązania z nim umowy o pracę jest zarząd spółdzielni, a nie rada nadzorcza. Sąd Najwyższy podkreślił też, że ocena prawidłowości umocowania danej osoby (organu) do składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę dokonana powinna być według stanu istniejącego w chwili wyrażenia woli, a nie według stanu rzeczy z daty doręczenia wypowiedzenia pracownikowi.

Sprawa nr 2: rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Druga ze spraw toczyła się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie oraz Sądem Okręgowym Warszawa-Praga w Warszawie. Były prezes zarządu domagał się od zatrudniającej go spółki odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Powód wskazywał na braki oświadczenia woli pracodawcy i fakt, że przyczyna rozwiązania umowy nie była jasna i konkretna. Sądy ustaliły jednak, że oświadczenie woli nie zawierało takich braków, które usprawiedliwiają żądanie powoda, zwłaszcza po uzupełnieniu postępowania dowodowego w drugiej instancji (Sąd odwoławczy poszerzył niepełną jego zdaniem argumentację Sądu Rejonowego). Ponieważ nie ma jednolitego, powszechnego wzorca prawidłowego wskazania pracownikowi przyczyny rozwiązania stosunku pracy, należy przyjąć, że ocena czy przyczyna ustania zatrudnienia została wskazana pracownikowi właściwie, to jest w sposób przewidziany w art. 30 § 4 kodeksu pracy, wymaga rozważenia wszelkich okoliczności każdego konkretnego przypadku, w tym także, czy podane pracownikowi okoliczności są dla niego dostatecznie zrozumiałe.

Jak wskazały sądy, okoliczności, w jakich doszło do zakończenia stosunku pracy ujawniają, że powód poznał faktyczne i konkretne podstawy rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Przede wszystkim został poinformowany o działalności na szkodę pozwanej spółki (plany rozpoczęcia działalności konkurencyjnej), samo spotkanie trwało kilka godzin (powód nie chciał opuścić biura), a w siedzibie spółki pojawiła się Policja i adwokat pracownika.

Sąd Najwyższy: kiedy skarga kasacyjna może być rozpoznana

Skarga kasacyjna nie jest kolejnym środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie. Zgodnie z art. 398(9) § 1 kodeksu postępowania cywilnego Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli:

• w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1),
• istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2),
• zachodzi nieważność postępowania (pkt 3) lub
• skarga jest oczywiście uzasadniona (pkt 4).

Jeżeli przesłanką do uwzględnienia skargi kasacyjnej ma być jej oczywista zasadność, to strona skarżąca musi wskazać, w czym w jej ocenie wyraża się "oczywistość" zasadności skargi oraz podać argumenty wykazujące, że rzeczywiście skarga jest oczywiście uzasadniona.

Źródło: postanowienia Sądu Najwyższego II PSK 103/23 z 24 kwietnia 2024 r. i II PSK 22/23 z 8 maja 2024 r.

Autopromocja

Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź