Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z założenia powinno opierać się na ich zgodnej woli. Jednak w praktyce zdarza się, że pracodawca lub pracownik pod wpływem emocji oraz braku wiedzy podejmują w tym zakresie pochopne decyzje, z których konsekwencjami muszą się później długo mierzyć.
- Czy każdą umowę o pracę można rozwiązać za porozumieniem stron?
- Czy pracownik musi się zgodzić na propozycję rozwiązania umowy za porozumieniem?
- Czy można wycofać się z rozwiązania umowy za porozumieniem?
- Jak zawrzeć porozumienie o rozwiązaniu umowy – WZÓR.
Czy każdą umowę o pracę można rozwiązać za porozumieniem stron?
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest jednym ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Z założenia jest to sposób bezkonfliktowy, z którego strony umowy korzystają w przypadku zbieżności interesów. Co za tym idzie, nie podlega on żadnym szczegółowym uregulowaniom w przepisach ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Z ofertą rozwiązania umowy w tym trybie może wyjść każda ze stron stosunku pracy. Korzystając z niego, można zakończyć każdą umowę o pracę, także taką, której stroną jest pracownik podlegający szczególnej ochronie, np. w związku z ciążą, rodzicielstwem, czy wiekiem przedemerytalnym.
Anna B. będąca w piątym miesiącu ciąży i podlega szczególnej ochronie w zakresie trwałości stosunku pracy na podstawie art. 177 k.p. Jednak prezes Spółki A będącej jej pracodawcą uczestniczy w tworzeniu nowego podmiotu prawnego, Spółki B, który będzie rozpoczynał działalność i zatrudniał pracowników. Ponieważ Anna B. jest cenioną pracownicą, która wykazała się podczas dotychczasowego zatrudnienia wysokimi kompetencjami, złożono jej propozycję rozwiązania umowy o pracę w Spółce A. za porozumieniem stron i podjęcia zatrudnienia w Spółce B., w której jej kompetencje odegrałyby istotną rolę na początkowym etapie działalności. Nie ma przeszkód by strony stosunku pracy zawarły takie porozumienia. Pomimo okresu ochronnego, Anna B. ma prawo przyjąć ofertę Spółki A. i zgodzić się na rozwiązanie umowy o pracę.
Najczęściej rozwiązanie umowy w tym trybie jest błędnie kojarzone z natychmiastowym rozstaniem pracodawcy i pracownika, ale tak wcale nie musi być. Strony nie są w tym wypadku związane ustawowymi okresami wypowiedzenia, co oznacza nie tylko, że umowa może zostać rozwiązana szybciej, niż przewiduje ustawa, ale także, że strony mogą ustalić dłuższy termin, jeśli w ich przypadku jest taka potrzeba.
Sonia C. jest wieloletnią pracownicą Spółki Z., która jest częścią międzynarodowego koncernu. Biorąc pod uwagę jej osiągnięcia u polskiego pracodawcy, francuska spółka należąca do tego samego koncernu zaproponowała jej zatrudnienie. Ponieważ miałoby ono wiązać się z przeprowadzką do Francji całej rodziny pracownicy, ustalono, że rozpocznie pracę dopiero za 4 miesiące. Pracownica zawarła więc porozumienie o rozwiązaniu umowy z polskim pracodawcą, wskazując dłuższy termin rozwiązania umowy, niż wynikałby z ustawowego okresu wypowiedzenia.
Czy pracownik musi się zgodzić na propozycję rozwiązania umowy za porozumieniem?
Istotą rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron jest to, że dochodzi do niego zgodnie. Ani pracodawca, ani pracownik nie mają obowiązku zawarcia porozumienia. Oznacza to, że żadna ze stron nie musi zgodzić się na propozycję, którą złoży w tym zakresie druga strona umowy. Aby doszło do zawarcia porozumienia, obie strony muszą złożyć w tym zakresie wyraźne oświadczenie woli. Jeśli tego nie zrobią (a więc nie tylko odmówią, ale także przemilczą propozycję), nie pociągnie ona za sobą żadnych skutków prawnych.
Pracodawca Grzegorza B. złożył mu propozycję rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron i poprosił, by pracownik przemyślał możliwości zakończenia stosunku pracy w tym trybie. Grzegorz B. potwierdził, że zastanowi się nad ofertą pracodawcy, ale nie wrócił do niego z żadną odpowiedzią. Także pracodawca nie podjął ponownie tematu. W takim przypadku nie doszło ani do rozwiązania umowy za porozumieniem stron na warunkach zaproponowanych przez pracodawcę, ani nie ma podstaw do przyjęcia, że umowa została wypowiedziana.
Czy można wycofać się z rozwiązania umowy za porozumieniem?
W praktyce często dochodzi do sytuacji, w których strony umowy pod wpływem emocji podejmują pochopną decyzję o zawarciu porozumienia. Należy pamiętać, że w tym wypadku zalecana jest daleko idąca ostrożność. Nawet gdy złożona propozycja wydaje się być atrakcyjna, warto poprosić drugą stronę umowy o czas na jej przemyślenie. Z zawartego porozumienie nie można się bowiem łatwo wycofać.
Jak zawrzeć porozumienie o rozwiązaniu umowy – WZÓR.
Z uwagi na założenie, że rozwiązanie umowy o pracę w drodze porozumienia stron opiera się na ich zgodnych ustaleniach, w obowiązujących przepisach nie wskazano obligatoryjnych elementów, które takie porozumienie ma zawierać. Zawierając je, należy więc zwrócić uwagę na to, by z podpisanego porozumienia jasno wynikało, jaka jest wspólna wola stron, a w szczególności, w jakim terminie dojdzie do rozwiązania umowy o pracę. Jeśli nie zostanie on jasno określony, będzie należało przyjąć, że umowa rozwiązała się z chwilą podpisania porozumienia (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2001 r., sygn. akt I PKN 844/00).
WZÓR. Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem
Podstawa prawna
art. 30 § 1 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)