Kiedy zachodzi likwidacja stanowiska?
Co do zasady każda likwidacja stanowiska pracy może być uzasadnioną i rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę. Przez likwidację stanowiska pracy należy rozumieć likwidację w aspekcie stanowiska wyposażonego w określone kompetencje i obowiązki służbowe.
Sama likwidacja może mieć bowiem również charakter pozorny i jako taka będzie oznacza złamanie przez pracodawcę przepisów prawa pracy. W konsekwencji będzie mogła oznaczać przywrócenie pracownika do pracy lub też zasądzenie odszkodowania.
Jak jednak rzeczywistą likwidację stanowiska pracy odróżnić od tej pozornej? Co do zasady z pozorną likwidacją stanowiska pracy mamy do czynienia w sytuacji, w której pracodawca likwidując jedno stanowisko równocześnie tworzy inne, na którym zatrudnia inną osobę.
Sam fakt utworzenia nowego stanowiska pracy sam w sobie nie świadczy jeszcze o pozorności likwidacji innego. Pozorność zajdzie wtedy, gdy porównanie w zakresie kompetencji i obowiązków przypisanych do stanowiska nowego i zlikwidowanego wskaże, iż są one tożsame.
Pracodawca likwiduje w swojej strukturze stanowisko specjalisty ds. finansów i wypowiada umowę pracownikowi A. W odstępie niecałego miesiąca nowe stanowisko w swojej administracji w zakresie finansów i zatrudnia pracownika B. Zarówno do starego jak i nowego stanowiska były przypisane te same kompetencje i obowiązki: rozliczanie napływających faktur.
Należy bowiem pamiętać, że za likwidację nigdy nie zostanie uznane jedynie zlikwidowanie stanowiska jedynie z nazwy. Jeżeli w strukturze pracodawcy powstaje nowe stanowisko odpowiadające kompetencjom stanowiska zlikwidowanego, to likwidacja była w rzeczywistości pozorna (wyrok Sądu Najwyższego z 4 września 2007 roku o sygn. I PK 92/07).
Zobacz serwis: Praca
Kiedy przysługuje odprawa?
Likwidacja stanowiska pracy co do zasady jest związana z reorganizacją struktury pracodawcy. Przyczyn takiej reorganizacji może być sporo. Może do niej dojść w wyniku zmniejszenia zatrudnienia oraz wygaszenie części aktywności pracodawcy.
Rezygnacja pracodawcy z obsługi danej obszaru Polski.
Przeważnie – jeżeli wiąże się to z koniecznością redukcji znacznej części personelu – w grę będzie wchodzić likwidacja stanowiska pracy w ramach procedury tzw. zwolnień grupowych, które odbywają się na podstawie art. 1 ustawy z 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Pracodawca wycofuje się z handlu sprzętem elektronicznym i likwiduje stanowiska sprzedawców sprzętu elektronicznego.
W takiej sytuacji – gdy pracodawca zwalnia w ramach procedury zwolnień grupowych – odchodzący pracownicy są uprawnieni do uzyskania dodatkowej odprawy. Zgodnie z art. 8 tej ustawy odprawa przysługuje w określonej wysokości:
- jednomiesięczne wynagrodzenie jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Zobacz serwis: Rozwiązanie umowy o pracę
Likwidacja indywidualnego stanowiska pracy
Przeważnie odprawa będzie przysługiwać także w sytuacji, w której pracodawca likwiduje tylko jedno stanowisko pracy, a więc nie ma sytuacji zwolnień grupowych. W takiej sytuacji jednak przepisy powołanej wyże ustawy stosuje się na podstawie jej art. 10, który ma zastosowanie w sprawach indywidualnych. Likwidacja stanowiska jest bowiem przyczyną niedotyczącą co do zasady pracownika lecz pracodawcy. Jeżeli jest przy tym wyłączną przyczyną, to pracownik jest uprawniony do odprawy.