Pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym można wypowiedzieć umowę o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy - takie stanowisko znajduje się w wykładni przepisu art. 5 i 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.), dalej w skrócie u.z.g. w związku z przepisami art. 1861 § 1 zd. 2 k.p.
W uchwale z dnia 15 lutego 2006 r., (sygn. akt II PZP 13/05, niepubl.) Sąd Najwyższy stwierdził, że przepisy art. 10 ust. 1 i 2 ustawy u.z.g. mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego, także w sytuacji gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 1861 § 1 zd. 2 k.p., a więc gdy nie dochodzi do likwidacji lub upadłości pracodawcy. Podkreślić należy, iż jest to orzeczenie wydane już w oparciu o aktualny stan prawny, tj. przepis art. 1861 k.p. dodany przez ustawę z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.2003.213.2081).
Do pracowników przebywających na urlopie wychowawczym odnosi się zdaniem Sądu Najwyższego przepis art. 10 ust. 2 u.z.g., który odsyła do art. 10 ust. 1 oraz do odrębnych przepisów o szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę w stosunku do pracowników wobec których dopuszczalne jest wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia (art. 1861 k.p. oraz art. 5 ust. 3-7 u.z.g).
Zobacz także: Rozwiązanie umowy o pracę - vademecum
W związku z odesłaniem w art. 10 ust. 2 u.z.g. do art. 5 ust. 3-7 u.z.g Sąd Najwyższy dokonał wykładni pojęcia „urlopu trwającego co najmniej 3 miesiące”, zawartego w art. 5 ust. 3 u.z.g. Sąd Najwyższy stwierdził, iż „przy przyjętej interpretacji pojęcia urlopu pracowniczego, o którym mowa w art. 41 k.p., przepis ten nie dotyczy pracowników korzystających z urlopu wychowawczego. Do pracowników tych odnosi się natomiast przepis art. 10 ust. 2, według którego w przypadku określonym w ust. 1 pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. (…) Przepis art. 186 1 k.p., który nie został wyraźnie wymieniony, należy niewątpliwie do kategorii przepisów odrębnych, dotyczących szczególnej ochrony przed zwolnieniem, których nie stosuje się przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia.”
Zatem również w przypadku zwolnień indywidualnych możliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym.
Polecamy także: Jak liczyć okres wypowiedzenia?
Pracownik nie musi przebywać na urlopie wychowawczym trzy miesiące aby możliwe było dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 1996 r., (sygn. akt I PKN 39/96, OSNP 1997/14/252) „wypowiedzenie umowy o pracę w okresie pierwszych trzech miesięcy urlopu wychowawczego, w przypadku udzielenia pracownikowi tego urlopu na okres dłuższy niż trzy miesiące jest dopuszczalne, jeżeli zwolnienie z pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy (art. 1 ust. 1 i art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw - Dz. U. z 1990 r., Nr 4, poz. 19 ze zm.)”. W uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że „twierdzenia (…), jakoby przepis art. 5 ust. 3 tej ustawy chronił przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracownika korzystającego z urlopu trwającego dłużej niż trzy miesiące w okresie pierwszych trzech miesięcy trwania urlopu, jest sprzeczne z tym przepisem i to niezależnie od tego, czy zastosuje się do niego wykładnię gramatyczną, logiczną czy celowościową.” W podobnym tonie wypowiadał się Sąd Najwyższy w późniejszych orzeczeniach. Między innymi w orzeczeniu z dnia 21 listopada 2006 r. (sygn. akt II PK 52/06 OSNP 2007/23-24/349, OSP 2008/9/100) Sąd Najwyższy stwierdził, że „skoro przesłanką dopuszczalności wypowiedzenia z przyczyn dotyczących pracodawcy, a w aktualnym stanie prawnym - z przyczyn niedotyczących pracownika - jest jedynie wymiar udzielonego urlopu (co najmniej 3 miesiące), przeto dopuszczalne w czasie trwania takiego urlopu wypowiedzenie stosunku pracy może być dokonane także przed upływem 3-miesięcznego okresu jego udzielenia”.
Zapamiętaj! Aby możliwe było wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym musi dojść do rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy, lub likwidacji lub upadłości zakładu pracy. W przypadku gdy przyczyną jest likwidacja stanowiska pracy wypowiedzieć umowę o pracę można wówczas gdy urlop wychowawczy jest udzielony na dłużej niż 3 miesiące.