Kiedy urlop wychowawczy?
Prawo do urlopu wychowawczego ma pracownik, który jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 3 lat i jest udzielany w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 4 częściach.
Rodzice dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika. Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi takiego urlopu.
Urlop wychowawczy przysługuje już po 6 miesiącach zatrudnienia. Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu wychowawczego, jeżeli pracownik wystąpi z takim wnioskiem.
Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę
W okresie urlopu wychowawczego stosunek pracy pracownika korzystającego z tego urlopu podlega szczególnej ochronie. Przejawia się ona w zakazie wypowiedzenia lub rozwiązywania przez pracodawcę umów o pracę z tym pracownikiem w okresie od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczy do dnia jego zakończenia.
Wyjątkowo możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę w okresie po złożeniu wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego - ma to jednak miejsce w sytuacji, gdy pracownik złożył taki wniosek w okresie dokonanego wcześniej (przez pracodawcę lub pracownika) wypowiedzenia. Wówczas umowa o pracę rozwiązuje się w terminie wskazanym w złożonym wypowiedzeniu (art. 1861 ust. 2 Kodeksu pracy).
Zobacz również dział: Rozwiązanie umowy
Wyjątki od zasady ochrony stosunku pracy
Jest natomiast możliwe, aby umowa o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym została rozwiązana w innym trybie, tzn. na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika.
Kodeks pracy przewiduje jednak przypadki, gdy ochrona trwałości stosunku pracy pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym zostaje uchylona. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego wyjątkowo dopuszczalne jest w razie:
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
- zajścia okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Zwolnienia grupowe
Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym przewidziana została również na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, czyli w ramach tzw. zwolnień grupowych.
Są to sytuacje, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników dokonuje zwolnień grupowych, a udzielony urlop wychowawczy trwa co najmniej 3 miesiące. Obejmuje to także przypadki wypowiedzeń indywidualnych u tych pracodawców, jeśli przyczyny niedotyczące pracowników stanowią wyłączny powód wypowiedzenia stosunku pracy lub jego rozwiązania na mocy porozumienia stron.
Należy jednak pamiętać, że w przypadku zwolnień indywidualnych na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z osobą przebywającą na urlopie wychowawczym pod warunkiem jednak niezgłoszenia sprzeciwu przez reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową. Związek zawodowy ma na to 14 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa zgłosi sprzeciw od wypowiedzenia indywidualnej umowy o pracę pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego, to pracodawca nie może wypowiedzieć stosunku pracy. Ma natomiast możliwość dokonania wypowiedzenia zmieniającego.
Zobacz również serwis: Szukam pracy
W gorszej sytuacji są pracownice na urlopach wychowawczych zatrudnione u pracodawców, u których nie działają związki zawodowe. Wtedy pracodawca podejmuje samodzielnie decyzję o rozwiązaniu z taką osobą stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., nr 21, poz. 94 z późn. zm.).