Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka a dokumentacja pracownicza rodzica. MRPiPS odpowiada na ważne pytania

• Kiedy rodzic ma prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego na niepełnosprawne dziecko?
• Do wniosku trzeba dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności
• Wątpliwości RPD
• Co na to MRPiPS?

Kiedy rodzic ma prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego na niepełnosprawne dziecko?

Jak stanowi z art. 186 Kodeksu pracy, pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Jeżeli jednak z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, może być udzielony dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia (art. 186 § 3 Kodeksu pracy).

Do wniosku trzeba dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności

Szczegółowe wymagania w tym zakresie określa rozporządzenie w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Zgodnie z rozporządzeniem, wniosek o udzielenie pracownikowi urlopu wychowawczego albo jego części zawiera:

• imię i nazwisko pracownika;

• imię i nazwisko dziecka, na które ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część;

• wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część na dane dziecko;

• wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko;

• określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko.

Do wniosku dołącza się odpowiednie dokumenty. W przypadku dodatkowego urlopu wychowawczego będzie to kopia prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, na które ma być udzielony taki urlop.

Wątpliwości RPD

Zdaniem Rzeczniczki Praw Dziecka, w przypadku złożenia przez pracownika wniosku o tzw. dodatkowy urlop wychowawczy, pracodawca zyskuje dostęp do całości treści orzeczenia wydanego dla dziecka. „Pośrednio są to też informacje wskazujące, że pracownik, jeżeli sprawuje opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, może być (lub jest) uprawniony do określonych form finansowego wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów” – argumentowała w listopadzie 2024 r. Monika Horna-Cieślak w piśmie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

RPD pytała resort rodziny to czy kopie orzeczeń o niepełnosprawności dziecka lub stopniu jego niepełnosprawności zawierają wyłącznie informacje niezbędne pracodawcy dla celów przewidzianych przepisami Kodeksu pracy i czy istnieje niezbędność przetwarzania danych osobowych zawartych w tych orzeczeniach dla celów regulacji.

Co na to MRPiPS?

Teraz Biuro RPD na swojej stronie internetowej a poinformowało o udzielonej przez ministerstwo odpowiedzi. Szefowa resortu rodziny, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, podkreśla w niej, iż wszystkie wymagane dokumenty, które należy przedstawić pracodawcy mają charakter dowodowy. „Zatem z punktu widzenia pracodawcy podstawowym dokumentem poświadczającym niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności dziecka jest ww. kopia prawomocnego orzeczenia i w konsekwencji zobowiązującym pracodawcę do udzielenia dodatkowego urlopu wychowawczego. Jednakże, w przypadku, gdy ujawnione okoliczności w ww. orzeczeniu mogłyby mieć negatywny wpływ na pracownika lub jego dziecko oraz istniałoby zagrożenie ujawnienia danych szczególnie chronionych, pracownik zobowiązany jest przedstawić pracodawcy kopię prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, a pracodawca na wniosku lub w notatce służbowej może sporządzić informację o ww. orzeczeniu oraz poświadczyć zapoznanie się z jego treścią. W przypadku kontroli pracodawcy przez Państwową Inspekcję Pracy, pracownik będzie zobowiązany do okazania ww. orzeczenia, ponieważ kopia orzeczenia stanowi podstawowy dowód udzielenia przez pracodawcę dodatkowego urlopu wychowawczego” – czytamy w odpowiedzi na pismo Rzeczniczki Praw Dziecka.

MRPiPS zwraca też uwagę na fakt, iż pracodawca zakłada i prowadzi akta osobowe oddzielnie dla każdego pracownika. „Wobec tego pracodawca zobowiązany jest, żeby w teczce osobowej gromadził dokumenty związane z zatrudnieniem konkretnej osoby, a nie dotyczące określonego stosunku pracy. Nie jest też możliwe założenie teczki grupowej, zawierającej dokumenty kilku pracowników. Dokumentacja pracownicza prowadzona i przechowywana w postaci papierowej musi być szczególnie chroniona przed dostępem osób nieupoważnionych. Należy ją więc przechowywać w miejscu zabezpieczonym, np. w zamykanych szafach lub pomieszczeniach, do których dostęp mają jedynie upoważnione osoby. Pracodawca musi też zadbać, aby warunki przechowywania dokumentów nie groziły ich utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem” – podkreśla Dziemianowicz-Bąk.

Ministerstwo podkreśla zatem, iż obowiązkiem pracodawcy jest przechowywanie dokumentacji pracowniczej pracowników prowadzonej w formie papierowej w warunkach umożliwiających zachowanie poufności oraz zabezpieczających przed dostępem osób nieupoważnionych, co koresponduje z zasadami ochrony danych osobowych. Dokumentacja pracownicza tworzona w formie papierowej powinna być zatem przechowywana w taki sposób, by nie miały do niej dostępu osoby, które nie mają stosownego upoważnienia administratora danych osobowych. Pracodawca ma obowiązek przechowywać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy przez okres zatrudnienia pracownika, a także przez okres 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł.