Prawa pracownika na wypowiedzeniu

Sposoby rozwiązania umowy o pracę

Pracodawca chce Cię zwolnić? Zastanawia się nad formą rozwiązania umowy? Sprawdź przepisy dotyczące porozumienia stron i wypowiedzenia oraz uprawnienia pracownika.

Przepisy prawa pracy przewidują możliwość rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. Porozumienie stron polega na wspólnym ustaleniu, pracodawcy i pracownika, terminu, w którym nastąpi rozwiązanie umowy. Wypowiedzenie wiąże się z możliwością rozwiązania umowy dopiero po upłynięciu okresu narzuconego przepisami prawa pracy. Okres wypowiedzenia uzależniony jest od okresu przepracowanego u danego pracodawcy i może wynosić dwa tygodnie, miesiąc, trzy miesiące.  Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia następuje również w przypadkach określonych prawem pracy, np. z tytułu długotrwałej choroby lub przyczyn dyscyplinarnych. Do wypowiedzenia umowy mają prawo obie strony.

Zwalniany pracownik ma prawa, o których warto pamiętać i z nich korzystać.

Polecamy: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów.

Prawa zwalnianego pracownika:

Wolne na poszukiwanie pracy

Pracodawca wypowiadający umowę podwładnemu ma obowiązek udzielić mu wolnego na poszukiwanie nowej pracy. Od okresu wypowiedzenia zależy, ile dni wolnego przysługuje na poszukiwanie zatrudnienia. W przypadku 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia przysługują 3 dni na poszukiwanie pracy, miesięczny i dwutygodniowy okres wypowiedzenia uprawnia do 2 dni wolnego. Wolne przysługuje tylko w przypadku wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Jeśli to pracownik wypowiada umowę, wolne nie przysługuje.

Prawo do wykorzystania zaległego urlopu lub ekwiwalent

Pracownik, który ma jeszcze niewykorzystany urlop wypoczynkowy, zobowiązany jest do końca trwania umowy go wykorzystać. Jeśli pracodawca wyśle go na urlop, w tym przypadku nie może on odmówić. W przypadku gdy, z uzasadnionych przyczyn, pracodawca nie jest w stanie udzielić urlopu do upłynięcia okresu wypowiedzenia, zobowiązany jest wypłacić podwładnemu ekwiwalent pieniężny.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Decyzja należy jedynie do pracodawcy i nie wymaga zgody podwładnego.

Zwolnienie może dotyczyć całego okresu wypowiedzenia lub jego części. Jeśli strony nie ustalą możliwości odwołania ze zwolnienia, pracodawca nie może żądać powrotu pracownika do pracy. Nie ma prawa również z tego tytułu wyciągać konsekwencji. Za ten okres pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

Więcej o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy przeczytasz w artykule: Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy – wzór

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Odszkodowanie

Pracodawca wypłaca odszkodowanie tylko w przypadku, gdy skorzysta z prawa do skrócenia okresu wypowiedzenia. Kodeks pracy dopuszcza tę możliwość w przypadku trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jeśli rozwiązanie następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy bądź z innych przyczyn niedotyczących pracownika. Okres wypowiedzenia może ulec skróceniu do miesiąca. Odszkodowanie wypłaca się w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część wypowiedzenia.

Odprawa

W przypadku zwolnienia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy przysługuje odprawa. Wysokość świadczenia wynosi od jednej do trzech pensji pracownika. O tym, na jak wysoką kwotę może liczyć podwładny, decyduje jego staż pracy.

Odprawa z mocy aktu prawnego przysługuje, jeśli pracodawca zatrudnia powyżej 20 pracowników. W przypadku mniejszej kadry, prawo do odprawy może regulować wewnętrzny regulamin.

Po rozwiązaniu umowy bezrobotnemu przysługuje prawo do rejestracji w urzędzie pracy oraz możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Podstawa prawna: 

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy