Zwolnienie od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem w 2019 r.
W 2019 r. nie zmieniają się przepisy dotyczące dni wolnych od pracy ze względu na opiekę nad dzieckiem do 14 roku życia. W związku z tym pracujący rodzic w danym roku kalendarzowym może skorzystać z 2 dni bądź 16 godzin zwolnienia. Uprawnienie to przysługuje rodzicom łącznie. Jeśli więc matka dziecka wykorzysta pełny wymiar zwolnienia (2 dni lub 16 godzin), ojciec nie będzie miał już możliwości skorzystania z tego uprawnienia. Wymiar zwolnienia z tytułu opieki nad dzieckiem nie zmienia się w przypadku większej liczby dzieci. Rodzicom jednego dziecka i rodzicom dwójki czy trójki dzieci przysługuje więc tyle samo dni/godzin wolnego od pracy (2 dni bądź 16 godzin) na rok kalendarzowy.
W świetle art. 188 § 1 Kodeksu pracy:
Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Warto wspomnieć w tym miejscu, że możliwość wykorzystania zwolnienia od pracy na opiekę nad zdrowym dzieckiem w godzinach została wprowadzona dnia 2 stycznia 2016 r. Przed tą datą można było skorzystać jedynie z całych dni wolnych. Obecnie pracownik, który opiekuje się dzieckiem do 14 lat może sam zdecydować, czy wnioskować o wolne na opiekę w dniach, czy w godzinach.
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS.
Na podstawie art. 188 § 3 Kodeksu pracy pracownikowi niepełnoetatowemu obniża się wymiar zwolnienia na opiekę nad dzieckiem:
Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Pracownik wykonujący pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy i korzystający ze zwolnienia określonego w godzinach ma prawo do odpowiednio pomniejszonego wymiaru zwolnienia na opiekę nad dzieckiem. Niepełną godzinę należy zaokrąglić w górę do pełnej godziny.
Pracownik, który zgodnie z umową o pracę wykonuje swoją pracę na 3/4 etatu, ma prawo do zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat w wymiarze 12 godzin (16 x ¾ = 12).
Pracownik pracuje na 2/5 etatu. Wnioskując o wolne na opiekę nad zdrowym dzieckiem w godzinach, ma prawo do skorzystania z 7 godzin (16 x 2/5 = 6,4). Wynik należy zaokrąglić w górę do pełnej godziny, co daje 7 godzin.
Pomniejszenia wymiaru wolnego na dziecko nie stosuje się w przypadku zwolnienia udzielanego w dniach.
Pracownik zatrudniony na ½ etatu może wykorzystać 8 godzin albo 2 dni zwolnienia na dziecko (16 x ½ = 8).
Dni czy godziny?
Decyzję o sposobie wykorzystania zwolnienia w trwającym roku kalendarzowym podejmuje się w pierwszym wniosku o udzielenie wolnego. Pierwszy wniosek o dni wolne na opiekę nad dzieckiem złożony w 2019 r. przesądzi o sposobie wykorzystania zwolnienia w dniach lub w godzinach na dany rok. Skoro wymiar zwolnienia na opiekę nad dzieckiem przysługuje łącznie rodzicom dziecka, pierwszy wniosek decydujący o sposobie wykorzystania wolnego (dni lub godziny) wiąże drugiego rodzica.
Wniosek o udzielenie zwolnienia z pracy z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 roku życia >>>
Pracownik złożył wniosek o 1 dzień wolny na dziecko z dniem 7 stycznia 2019 r. Podjął w ten sposób decyzję, że wykorzystuje zwolnienie w dniach. Do końca roku może wykorzystać jeszcze jeden dzień na opiekę nad dzieckiem.
W zależności od sytuacji korzystając ze zwolnienia na opiekę nad zdrowym dzieckiem w dniach, można otrzymać więcej wolnego niż wnioskując o opiekę w godzinach. Pracownik może mieć różną liczbę godzin pracy w poszczególnych dniach. Może wnioskować o dni wolne, których wymiar czasu pracy wynosi np. 8 i 12 godzin. W takim przypadku pracownik otrzyma faktycznie 20 godzin wolnych od pracy na opiekę nad dzieckiem.
Pracownik złożył wniosek o 6 godzin na opiekę nad dzieckiem z dniem 7 stycznia 2019 r. W ten sposób zdecydował, że w tym roku będzie korzystał z wolnego na dziecko w godzinach. Pracownik może np. 21 stycznia 2019 r. złożyć kolejny wniosek, tym razem na cały dzień. Zostanie on rozliczony w godzinach. Jeśli pracownik pracuje w tym dniu 8 godzin, wówczas z puli 16 godzin zwolnienia na rok kalendarzowy zostaną mu do końca roku jeszcze tylko 2 godziny.
Niewykorzystanie pełnego wymiaru zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w danym roku kalendarzowym nie skutkuje przeniesieniem pozostałych dni/godzin na kolejny rok. Dni lub godziny, których pracownik nie wykorzystał do 31 grudnia, nie sumują się z limitem wolnego na dziecko przysługującym w kolejnym roku kalendarzowym.
Dwóch pracodawców
Co istotne, w przypadku zatrudnienia u dwóch pracodawców w wymiarze ½ etatu, zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem do 14 roku życia przysługuje z tytułu jednego i drugiego stosunku pracy. Nie ma przy tym znaczenia czy wolne będzie obejmowało te same dni pracy u jednego i drugiego pracodawcy.
Wynagrodzenie za czas dni wolnych na opiekę nad dzieckiem
Zgodnie z art. 188 Kodeksu pracy pracownik za czas zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem zachowuje prawo do wynagrodzenia, które oblicza się jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego. Natomiast za czas nieobecności w pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem pracownik ma prawo do otrzymania zasiłku opiekuńczego (art. 189 Kodeksu pracy).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw z 2018 r., poz. 917)
Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw z 2015 r., poz. 1268)