Prawa do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej nie mają pracownicy, których obowiązkiem jest ratowanie ludzkiego życia lub mienia. Wykonują swoją pracę, narażając swoje życie, jednakże ryzyko to nie może przekraczać zwykłej miary.
Do tej grupy należą m.in.: strażacy zakładowych straży pożarnych, lekarze, pracownicy ochrony.
Bezpośrednie zagrożenie
Pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy, jeżeli warunki pracy:
- nie odpowiadają przepisom bhp
- stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika.
Uprawnienie pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy należy rozszerzyć także na sytuacje, gdy ma miejsce bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia i życia pracownika, a warunki pracy odpowiadają przepisom bhp.
Zagrożenie jest to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę. Pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy, jeżeli jest to jedyny sposób na uniknięcie niebezpieczeństwa. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
Prawo do wynagrodzenia
Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenie jakie należy się pracownikowi to wynagrodzenie w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenie stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia.
Sprawność psychofizyczna
Pracownik, którego praca wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej, ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Prawo to dotyczy pracowników zatrudnionych przy obsłudze suwnic, żurawi, operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych.
Aby wymienieni pracownicy mieli prawo powstrzymania się od wykonywania pracy, zagrożenie nie musi być bezpośrednie. Powstrzymanie się od pracy może mieć miejsce dopiero po zawiadomieniu przełożonego, ale jego zgoda na to nie jest wymagana. Dla tych pracowników nie ma gwarancji wypłaty wynagrodzenia.