REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podporządkowanie autonomiczne pracownika

Aleksandra Pajewska
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podporządkowanie autonomiczne pracownika nie zostało – jak dotąd – zdefiniowane w kodeksie pracy. Pojęciem podporządkowania autonomicznego (samodzielnego, niezależnego) chętnie posługują się sądy powszechne. Czym jest i kogo dotyczy podporządkowanie autonomiczne? Czym różni się podporządkowanie pracownicze od autonomicznego?

Podporządkowanie jako cecha stosunku pracy

Podporządkowanie przełożonemu (zasada kierownictwa) to – zgodnie z art. 22 ustawy z dnia ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.) - jedna z cech charakterystycznych stosunku pracy. Art.22 kodeksu pracy stanowi, że pracownik jest zobowiązany do wykonania określonej pracy pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracownik ma więc obowiązek podporządkowania się kierowniczej roli pracodawcy i jego poleceniom. Zatrudniający natomiast ponosi określone ryzyko wykonywania pracy. Na pracodawcy ciąży ryzyko: gospodarcze, socjalne, osobowe oraz techniczne. Element podporządkowania, jako element konstrukcyjny stosunku pracy, nie występuje w żadnej umowie cywilnoprawnej.

REKLAMA

Tzw. podporządkowanie autonomiczne

Szczególną formą podporządkowania jest to dotyczące stanowisk kierowniczych oraz prac koncepcyjnych, czyli podporządkowanie autonomiczne. Pojęcie podporządkowania autonomicznego nie znajduje definicji bezpośrednio w przepisach kodeksu pracy. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego polega ono na tym, że pracodawca wyznacza pracownikowi zadania do wykonania jednocześnie pozostawiając mu pewien zakres swobody, co do sposobu ich realizacji. Taka definicja została sformułowana w sposób jednoznaczny w orzeczeniu SN, mianowicie w wyroku z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99. Koncepcja autonomicznego podporządkowania stanowi odpowiedź na zmieniające się warunki społeczno-gospodarcze, coraz większą specjalizację i profesjonalizację wykonywanej pracy.

Kiedy następuje nawiązanie stosunku pracy?

Kontrakt menedżerski czy umowa o pracę?

Podporządkowanie autonomiczne pracownika twórczego

Sąd Najwyższy podkreślił, że pracownik ma pewien zakres swobody zwłaszcza jeżeli wykonuje zawód twórczy czy prace koncepcyjne (wyrok z 7 września 1999 r., I PKN 277/99). Osoby o wysokich kwalifikacjach i jednocześnie wąskiej specjalizacji mają swobodę w zakresie wykonywania obowiązków, w przedmiocie wyboru sposobu, czasu oraz miejsca wykonania zadania. Należy im zapewnić taki zakres samodzielności, by mogli wykazać osobiste umiejętności. W praktyce oznacza to, że pracownik podporządkowany jest de facto zadaniom, nie osobie pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podporządkowanie autonomiczne doskonale sprawdza się wobec osób wykonujących zawody takie jak: radca prawny (nie jest związany poleceniem w zakresie treści opinii/porady prawnej), lekarz (swoboda w zakresie diagnozy czy terapii), sędzia czy nauczyciel akademicki.

Warto podkreślić, że autonomia pracownika nie może wyłączać władzy kierowniczej pracodawcy. Zagwarantowanie pracownikowi daleko idącej swobody i niezależności nie wyklucza uprawnienia pracodawcy do konkretyzacji (w formie poleń) obowiązków pracownika.

Autonomiczne podporządkowanie pracownika o funkcji kierowniczej

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05 osoba zajmująca samodzielne kierownicze stanowisko może świadczyć pracę w ramach tzw. podporządkowania autonomicznego, w którym pracownik kształtuje samodzielnie swój czas, miejsce pracy i w określony przez siebie sposób realizuje powierzone mu zadania. Sąd Najwyższy stanął zatem na stanowisku, iż podporządkowanie autonomiczne uwzględnia specyfikę pracy i funkcji sprawowanej przez pracownika na stanowisku kierowniczym. Dotyczy to także członka jednoosobowego zarządu spółki z o. o. W stosunku do wskazanego kręgu podmiotów obowiązuje zasada, zgodnie z którą im wyższe kwalifikacje i im szerszy zakres odpowiedzialności, tym węższe kompetencje pracodawcy do kierowania i kontrolowania działań pracownika. Stopień podporządkowania jest więc zależny od zajmowanego stanowiska (wyrok SN z 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99).  

Podporządkowania pracownicze

Podporządkowanie pracownicze w znaczeniu kompetencji pracodawcy do wydawania wiążących poleceń pracownikowi traci na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście osób wykonujących samodzielne zawody medyczne (pielęgniarka), prawnicze (radca prawny) czy twórcze (nauczyciel akademicki). Wyraźnie widoczna jest tendencja do ograniczania podporządkowania pracownika pracodawcy.

Kontrola pracy pracownika

Dni wolne od pracy w 2015 roku

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MOPS czy ZUS? Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. [TABELA]

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

Renta tytoniowa – czym jest, kto może się o nią ubiegać i na jakiej podstawie prawnej?

Renta tytoniowa to pojęcie, które choć w powszechnym użyciu nie funkcjonuje, coraz częściej pojawia się w kontekście dyskusji o świadczeniach z tytułu niezdolności do pracy. Choć alkoholizm jest uznawany za jedno z najpoważniejszych uzależnień, jego konsekwencje zdrowotne nie są jedynymi powodami przyznawania rent. W artykule wyjaśniamy, czym jest renta tytoniowa, kto może się o nią ubiegać oraz na jakiej podstawie prawnej można starać się o to świadczenie.

777 zł składki zdrowotnej pracownika, 315 zł przedsiębiorcy (obaj zarabiają 10 tys. zł miesięcznie). Konstytucyjny paradoks? Czy różne kwoty składki są sprawiedliwe?

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.

Skoro nieznajomość prawa szkodzi, to czyja to jest wina, że go nie znamy? [5 POWODÓW]

Prawo dotyka wszystkich. Tymczasem prawdziwie poznają je osoby decydujące się na studia prawnicze. Brak znajomości prawa rodzi niesprawiedliwość społeczną. Jakie są powody nieznajomości prawa? Czy możliwe są zmiany pozwalające na zrozumienie przepisów prawnych przez każdego?

REKLAMA

Pracujący emeryt z przywilejami finansowymi: zwolnienie z PIT i wyższa emerytura. Niektórzy mają limity dorabiania

ZUS informuje, że w ciągu ostatnich dziewięciu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o 51,7 proc. Na koniec grudnia 2015 roku w Polsce było 575,4 tys. pracujących emerytów, natomiast na koniec 2024 roku ich liczba wzrosła do 872,6 tys. Nic dziwnego. Przepisy wspierają aktywność zarobkową emerytów.

Rozporządzenie DORA - co to jest i kogo dotyczy? [PRZEWODNIK]

Czego dotyczy unijne rozporządzenie DORA? Wprowadza nowe pojęcia i wymagania dotyczące cyberbezpieczeństwa w sektorze finansowym. Prezentujemy przewodnik po DORA z wyjaśnieniem trudnych pojęć dla dostawców usług ICT.

Kiedy ZUS przyznaje tzw. rentę alkoholową? Niezdolność do pracy musi być spowodowana czymś więcej niż chorobą alkoholową

W orzecznictwie lekarskim nie istnieje pojęcie tzw. renty alkoholowej. Jak podkreśla Wojciech Dąbrówka, rzecznik prasowy ZUS-u, sam fakt istnienia choroby alkoholowej nie jest wystarczający do uzyskania świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy. Istotne jest stwierdzenie, że choroba alkoholowa może spowodować dodatkowe schorzenia będące powikłaniami uzależnienia, które znacznie ograniczają zdolność do pracy. Przykładami takich powikłań mogą być marskość wątroby, przewlekłe zapalenie trzustki, uszkodzenie układu nerwowego, uszkodzenie układu krążenia, a także zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.

Plagiat w mediach – konsekwencje prawne i możliwości dochodzenia roszczeń

Plagiat jest poważnym naruszeniem zarówno zasad etyki dziennikarskiej, jak i obowiązujących przepisów prawa autorskiego. Współczesna era cyfryzacji oraz dynamiczny przepływ informacji sprzyjają przypadkom wykorzystywania cudzych treści bez odpowiedniego przypisania autorstwa. Warto przeanalizować, jakie regulacje prawne chronią twórców przed plagiatem w kontekście informacji prasowych oraz jakie działania mogą podjąć osoby poszkodowane w sytuacji, gdy ich teksty zostaną skopiowane bezprawnie.

REKLAMA

Sejm na żywo 31 marca 2025 r.: Komisja śledcza ds. Pegasusa

Przesłuchanie Mai Rodwald, prokurator, wezwanej w celu złożenia zeznań w toczącym się postępowaniu zmierzającym do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.

Świadczenie wspierające jednak nadal na 7 lat. Nowe wytyczne wydawania orzeczeń dla osób niepełnosprawnych tego nie zmieniają

Dla osób niepełnosprawnych prawnym wydarzeniem ostatniego tygodnia było wydanie wytycznych dla WZON i PZON co do stałych orzeczeń dla osób cierpiących na jedną z przeszło 200 chorób genetycznych. Wytyczne opublikował Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń. Wytyczne generalnie są adresowane dla dzieci do 16 roku życia i ich rodziców. Po otrzymaniu orzeczenia ważnego do ukończenia 16 roku życia będzie ono miało charakter stały (do 16. roku życia). Następnie osoba niepełnosprawna wystąpi o orzeczenie "dla dorosłych" i ono także będzie miało charakter stały. Niestety (na dziś) posiadanie stałego orzeczenia o niepełnosprawności nie ma znaczenia dla świadczenia wspierającego. Świadczenie to jest przeznaczone dla osób dorosłych. Dla świadczenia wspierającego istotne jest nie orzeczenie o niepełnosprawności, a poziom potrzeby wsparcia ustalony przez WZON, a tego nowe wytyczne nie dotyczą. W dalszym ciągu nie ma planów, aby świadczenie wspierające było przyznawane dożywotnio. Są tylko takie postulaty.

REKLAMA