REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podporządkowanie autonomiczne pracownika

Aleksandra Pajewska
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia
Podporządkowanie autonomiczne pracownika/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podporządkowanie autonomiczne pracownika nie zostało – jak dotąd – zdefiniowane w kodeksie pracy. Pojęciem podporządkowania autonomicznego (samodzielnego, niezależnego) chętnie posługują się sądy powszechne. Czym jest i kogo dotyczy podporządkowanie autonomiczne? Czym różni się podporządkowanie pracownicze od autonomicznego?

Podporządkowanie jako cecha stosunku pracy

Podporządkowanie przełożonemu (zasada kierownictwa) to – zgodnie z art. 22 ustawy z dnia ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.) - jedna z cech charakterystycznych stosunku pracy. Art.22 kodeksu pracy stanowi, że pracownik jest zobowiązany do wykonania określonej pracy pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracownik ma więc obowiązek podporządkowania się kierowniczej roli pracodawcy i jego poleceniom. Zatrudniający natomiast ponosi określone ryzyko wykonywania pracy. Na pracodawcy ciąży ryzyko: gospodarcze, socjalne, osobowe oraz techniczne. Element podporządkowania, jako element konstrukcyjny stosunku pracy, nie występuje w żadnej umowie cywilnoprawnej.

REKLAMA

Tzw. podporządkowanie autonomiczne

Szczególną formą podporządkowania jest to dotyczące stanowisk kierowniczych oraz prac koncepcyjnych, czyli podporządkowanie autonomiczne. Pojęcie podporządkowania autonomicznego nie znajduje definicji bezpośrednio w przepisach kodeksu pracy. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego polega ono na tym, że pracodawca wyznacza pracownikowi zadania do wykonania jednocześnie pozostawiając mu pewien zakres swobody, co do sposobu ich realizacji. Taka definicja została sformułowana w sposób jednoznaczny w orzeczeniu SN, mianowicie w wyroku z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99. Koncepcja autonomicznego podporządkowania stanowi odpowiedź na zmieniające się warunki społeczno-gospodarcze, coraz większą specjalizację i profesjonalizację wykonywanej pracy.

Kiedy następuje nawiązanie stosunku pracy?

Kontrakt menedżerski czy umowa o pracę?

Podporządkowanie autonomiczne pracownika twórczego

Sąd Najwyższy podkreślił, że pracownik ma pewien zakres swobody zwłaszcza jeżeli wykonuje zawód twórczy czy prace koncepcyjne (wyrok z 7 września 1999 r., I PKN 277/99). Osoby o wysokich kwalifikacjach i jednocześnie wąskiej specjalizacji mają swobodę w zakresie wykonywania obowiązków, w przedmiocie wyboru sposobu, czasu oraz miejsca wykonania zadania. Należy im zapewnić taki zakres samodzielności, by mogli wykazać osobiste umiejętności. W praktyce oznacza to, że pracownik podporządkowany jest de facto zadaniom, nie osobie pracodawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podporządkowanie autonomiczne doskonale sprawdza się wobec osób wykonujących zawody takie jak: radca prawny (nie jest związany poleceniem w zakresie treści opinii/porady prawnej), lekarz (swoboda w zakresie diagnozy czy terapii), sędzia czy nauczyciel akademicki.

Warto podkreślić, że autonomia pracownika nie może wyłączać władzy kierowniczej pracodawcy. Zagwarantowanie pracownikowi daleko idącej swobody i niezależności nie wyklucza uprawnienia pracodawcy do konkretyzacji (w formie poleń) obowiązków pracownika.

Autonomiczne podporządkowanie pracownika o funkcji kierowniczej

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05 osoba zajmująca samodzielne kierownicze stanowisko może świadczyć pracę w ramach tzw. podporządkowania autonomicznego, w którym pracownik kształtuje samodzielnie swój czas, miejsce pracy i w określony przez siebie sposób realizuje powierzone mu zadania. Sąd Najwyższy stanął zatem na stanowisku, iż podporządkowanie autonomiczne uwzględnia specyfikę pracy i funkcji sprawowanej przez pracownika na stanowisku kierowniczym. Dotyczy to także członka jednoosobowego zarządu spółki z o. o. W stosunku do wskazanego kręgu podmiotów obowiązuje zasada, zgodnie z którą im wyższe kwalifikacje i im szerszy zakres odpowiedzialności, tym węższe kompetencje pracodawcy do kierowania i kontrolowania działań pracownika. Stopień podporządkowania jest więc zależny od zajmowanego stanowiska (wyrok SN z 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99).  

Podporządkowania pracownicze

Podporządkowanie pracownicze w znaczeniu kompetencji pracodawcy do wydawania wiążących poleceń pracownikowi traci na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście osób wykonujących samodzielne zawody medyczne (pielęgniarka), prawnicze (radca prawny) czy twórcze (nauczyciel akademicki). Wyraźnie widoczna jest tendencja do ograniczania podporządkowania pracownika pracodawcy.

Kontrola pracy pracownika

Dni wolne od pracy w 2015 roku

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.).

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1999 r., I PKN 9/99.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister edukacji: To już pewne – nowy przedmiot w szkołach jeszcze w 2025 r. O edukacji seksualnej będą uczyli m.in. katecheci, a rodzice będą musieli zdecydować

Zapadła decyzja i edukacja zdrowotna ma stać się nowym przedmiotem w szkołach jeszcze w 2025 r., bo począwszy od roku szkolnego 2025/2026. Będą mogli jej nauczać również katecheci i etycy – potwierdziła w rozmowie z RMF FM, minister Barbara Nowacka. Początkowo, nowy przedmiot zostanie wprowadzony do podstawy programowej jako nieobowiązkowy, a w kolejnym roku szkolnym – o zdanie na jego temat (co będzie miało wpływ na jego dalsze „losy”) – zostaną zapytani m.in. rodzice i uczniowie.

Rząd o świadczeniu pielęgnacyjnym. Niepełnosprawność przed 18 rokiem życia, czy także później [MOPS]

Decydował będzie Minister Finansów rozstrzygając spór o zasady wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego. Sopot przyznawał świadczenie pielęgnacyjne osobom niepełnosprawnym kierując się wskazówkami Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Wojewoda pomorski w 2018 r. uznał, że tak nie można i nakazał miastu zwrot prawie 2,5 mln zł (zwrot dotacji na świadczenie pielęgnacyjnie zdaniem wojewody wypłacone niesłusznie osobom niepełnosprawnym).

800 plus dla Ukraińców. Ale pod tym jednym warunkiem

800 plus dla Ukraińców powinno należeć wtedy, jeżeli Ukraińcy będą mieszkać w Polsce i płacić w Polsce podatki. Tak powiedział prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, który spotkał się z mieszkańcami Puńska w województwie podlaskim.

Dziecko wyjeżdża na ferie zimowe tylko z jednym z rodziców, dziadkami czy ciocią? Nie zapomnij o tym dokumencie, którego brak może przysporzyć sporych problemów

W przypadku wyjazdu dziecka na ferie zimowe tylko z jednym z rodziców lub bez nich – np. z dziadkami, ciocią, wujkiem lub choćby przyjaciółmi rodziców, który będzie wiązał się z przekroczeniem granicy Polski – nie wystarczy tylko „wyposażenie” dziecka w dowód osobisty lub paszport (i ewentualnie – wizę). Jest jeszcze jeden istotny dokument, o którym należy pamiętać i bez którego – wyjazd może nawet nie dojść do skutku, ponieważ dziecko może nie zostać przepuszczone przez granicę lub wpuszczone na pokład samolotu.

REKLAMA

Stanecki: maksymalne temperatury w pracy. Zalecenia Głównego Inspektora Pracy dla pracodawców

Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki o maksymalnych temperaturach pracy: „Te rozwiązania (…) mogą i powinny być wykorzystywane, w miarę możliwości, aby łagodzić skutki zmian klimatycznych”. Zalecenia Głównego Inspektora Pracy dla pracodawców

Waloryzacja 2025 r. Wyższe emerytury jeszcze w lutym dla emerytów i rencistów. Znamy terminy wszystkich wypłat, przekazów pocztowych i bankowych [TABELA]

Waloryzacja 2025 r. Wyższe emerytury jeszcze w lutym dla emerytów i rencistów. Znamy terminy wszystkich wypłat, przekazów pocztowych i bankowych. Emeryci i renciści nie muszą składać wniosku, by uzyskać zwaloryzowane świadczenia.

Dzieci powinny uczyć się edukacji zdrowotnej w szkole, czy w domu? Kotowska: To nie jest kwestia zwykłego przedmiotu, to kwestia bezpieczeństwa, zdrowia psychicznego i fizycznego dzieci.

W czwartek, 16 stycznia 2025 r. ministra edukacji Barbara Nowacka poinformowała, że w 2025 r. edukacja zdrowotna będzie przedmiotem nieobowiązkowym. Zapytaliśmy wiceprzewodniczącą Państwowej Komisji ds. pedofilii Justynę Kotowską o komentarz w tej sprawie

Wybory prezydenckie 2025. Ważne terminy dla osób niepełnosprawnych i starszych

Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja 2025 r. Wyborcy niepełnosprawni oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat powinni pamiętać o ważnych terminach, związanych z ich uprawnieniami.

REKLAMA

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych – co powinna zawierać?

Umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych kojarzą nam się głównie z branżą kreatywną, na przykład z domami produkcyjnymi, studiami graficznymi czy też filmowymi. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorcy zajmujący się np. handlem czy produkcją nigdy z takich umów nie skorzystają. Wręcz przeciwnie – planując rozwój swojej działalności, prędzej czy później staną oni przed koniecznością wdrożenia odpowiednich systemów informatycznych, zaprojektowania swojej marki czy stworzenia logo. We wszystkich tych sytuacjach może pojawić się właśnie umowa zawierająca elementy odnoszące się do przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów. Dlatego też w poniższym artykule przedstawione zostaną najważniejsze, z punktu widzenia nabywcy, elementy takiej umowy. Ich uwzględnienie pozwoli na możliwie jak najszersze korzystanie z zakupionych utworów, jednocześnie niwelując ryzyko wystąpienia roszczeń o naruszenie praw.

e-Doręczenia: Dla obywateli usługa jest dobrowolna i bezpłatna

Od 1 stycznia 2025 r. działają już e-Doręczenia. Osoby prywatne, które nie założyły skrzynki do e-Doręczeń, będą otrzymywać listy polecone z urzędu w formie papierowej. Dla obywateli usługa jest dobrowolna i bezpłatna.

REKLAMA