Badania profilaktyczne są obowiązkowe dla pracowników i wiążą się z konkretnymi obowiązkami po stronie pracodawców. Już niedługo obie strony stosunku pracy czekają zmiany – konieczność realizacji nowych obowiązków, bez których nie będzie można pracować.
- Badania profilaktyczne są obowiązkowe dla wszystkich pracowników
- Obowiązki pracodawców w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej
- Nowe obowiązki w zakresie medycyny pracy - dla pracowników i pracodawców
Badania profilaktyczne są obowiązkowe dla wszystkich pracowników
Jednym z obowiązków, które obciążają pracowników jest obowiązek wykonywania badań profilaktycznych. Ich częstotliwość i zakres mogą być różne i zależą m.in. od tego, jakiego rodzaju pracę wykonuje pracownik i na jakie czynniki niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe jest w związku z tym narażony. Zasady ich przeprowadzania zostały uregulowane w art. 229 ustawy z 29 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy oraz w przepisach ustawy 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy.
Badania profilaktyczne obejmują przeprowadzanie wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich. Te pierwsze muszą się odbyć przed rozpoczęciem przez pracownika świadczenia pracy. Zgodnie z przepisami pracodawca nie może bowiem dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. W toku zatrudnienia pracownik z kolei podlega okresowym badaniom lekarskim. Ich zakres i częstotliwość określają wskazówki w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, nazywane „wskazówkami metodycznymi”, stanowiące załącznik nr 1 do rozporządzenia. Natomiast w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Obowiązki pracodawców w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej
Obowiązek objęcia pracowników profilaktyczną opieką zdrowotną spoczywa na pracodawcach i jest on realizowany na podstawie pisemnej umowy zawartej przez pracodawcę z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Tak umowa powinna między innymi określać zakres opieki zdrowotnej, a także warunki i sposób udzielania świadczeń zdrowotnych, a w szczególności: sposób rejestracji osób objętych umową, organizację udzielania świadczeń, tryb przekazywania zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy bądź nauki oraz sposób podania tych informacji do wiadomości zainteresowanych.
Nowe obowiązki w zakresie medycyny pracy - dla pracowników i pracodawców
Jak wynika z informacji podawanych przez Ministerstwo Zdrowia, już w 2025 roku pracodawcy i pracownicy zostaną obciążeni nowymi obowiązkami związanymi z profilaktyczną opieką zdrowotną. Planowane jest bowiem poszerzenie pakietu obowiązkowych badań z zakresu medycyny pracy. Będą one również obejmowały lipidogram (badanie poziomu cholesterolu i jego frakcji), poziom cukru we krwi oraz określenie wskaźnika masy ciała (BMI). Badanie te będą obowiązkowe dla wszystkich pracowników, co ma stanowić odpowiedź na wzrost problemów związanych z chorobami cywilizacyjnymi.
Kiedy planowane zmiany wejdą w życie? Początkowo mówiono o 1 stycznia 2025 roku, jednak w praktyce, wprowadzenie tego rozwiązania wiąże się z dużym wyzwaniem natury technicznej – integracją systemu Narodowego Funduszu Zdrowia i medycyny pracy. Wprowadzenie zmian może więc opóźnić się o ok. 2 miesiące.
Podstawa prawna
- art. 229 ustawy z 29 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
- ustawa 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 437)
- rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 607)