Podstawa prawna
Analizowane zagadnienie zostało uregulowane w art. 93 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) i zgodnie z § 1 odprawa pośmiertna przysługuje w razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby po rozwiązaniu trwającego stosunku pracy.
Wysokość odprawy pośmiertnej
Aby uniknąć kryterium uznaniowości, którą mogliby zastosować pracodawcy, ustawodawca uregulował w § 2 wysokość odprawy pośmiertnej w trzech grupach:
- w przypadku pracownika zatrudnionego krócej niż 10 lat, wysokość odprawy wynosi jednomiesięczne wynagrodzenia,
- w przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 10 lat, wysokość odprawy stanowi trzymiesięczne wynagrodzenie,
- z kolei w przypadku pracownika zatrudnionego co najmniej 15 lat, wysokość odprawy stanowi sześciomiesięczne wynagrodzenie.
Osoby uprawnione do otrzymania odprawy pośmiertnej
Mówiąc najogólniej, odprawa pośmiertna przysługuje członkom rodziny zmarłego pracownika, ale nie oznacza to, że przysługuje ona każdemu członkowi rodziny. Otóż zgodnie z § 4, uprawnionym do otrzymania odprawy pośmiertnej jest małżonek lub inny członek rodziny spełniający warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nadto odprawa pośmiertna jest dzielona w równych częściach pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny (§ 5). Jednak w sytuacji, gdy po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden uprawniony członek rodziny, to wówczas przysługuje mu jedynie połowa należnej wysokości odprawy pieniężnej (§6).
Brak odprawy pośmiertnej
Odprawa pośmiertna nie przysługuje małżonkowi lub innemu członkowi rodziny spełniającemu warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna przysługująca zgodnie z § 2 (tj. powiązanie odprawy ze stażem pracy) i § 6 (tj. połowa wysokości odprawy dla jedynego członka rodziny). Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami (§ 7).
Zgodnie z wyrokiem SN o sygn. akt III PK 10/17 z dnia 20 grudnia 2017 roku, „art. 93 §7 k.p. stosuje się do osoby uprawnionej do odprawy pośmiertnej, której instytucja ubezpieczeniowa wypłaciła świadczenie na podstawie dowolnej umowy ubezpieczenia zawartej przez pracodawcę, obejmującej ryzyko śmierci pracownika (np. umowy z tytułu następstw nieszczęśliwych wypadków)”.
Polecamy serwis: Prawa seniora