Konsekwencje pracy na czarno dla pracownika i pracodawcy

Kiedy mówimy o pracy na czarno?

Według ustawy z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy o nielegalnym zatrudnieniu można mówić jeżeli:
1) pracodawca zatrudnia osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków
2) pracodawca nie zgłasza osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego,
3) następuje podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy,
4) następuje zatrudnienie lub powierzenie wykonywania innej pracy zarobkowej bezrobotnemu bez zawiadomienia właściwego powiatowego urzędu pracy,
5) pracodawca powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na pracę, w przypadkach gdy jest ono wymagane lub powierza wykonywanie pracy na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę.

Praca na czarno – konsekwencje dla pracodawcy

Praca na czarno, w razie jej wykrycia, niesie ze sobą o wiele większe konsekwencje dla pracodawcy niż dla pracownika. Największe konsekwencje taki pracodawca ponosi z tytułu naruszenia ciążącego na nim obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne pracownika. Zaniechanie obowiązków związanych z obliczaniem, pobieraniem i wpłacaniem składek wiąże się z odpowiedzialnością karną oraz z obowiązkiem uiszczenia przez takiego pracodawcę odsetek.

Zobacz: Pracownik Vademecum

Praca na czarno – konsekwencje dla pracownika

Pracownik nie jest obarczony sankcjami, o ile nie jest posiadającym status osoby bezrobotnej. Jeżeli zaś jest osobą bezrobotną i podejmie zatrudnienie na czarno i nie powiadomi o tym właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania powiatowego urzędu pracy, będzie podlegał karze grzywny, która będzie nie niższa niż 500 zł. Podstawą prawną do ukarania takiej osoby bezrobotnej jest wspomniana wcześniej ustawa.

Mirosław K. od 9 miesięcy pracuje jako lakiernik samochodowy. Pracuje w warsztacie bez podpisywania żadnej umowy. Pracodawca od początku obiecuje podpisanie umowy w najbliższym czasie i odwleka to mówiąc ‘przyjdź w przyszłym miesiącu’.

Opisana powyżej sytuacja jest często spotykana, szczególnie w mniejszych środowiskach. Pan Mirosław ma jednak skuteczną metodę na uzyskanie umowy o pracę. Może wystąpić do sądu pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy. Może również powiadomić Państwową Inspekcję Pracy o tym, że pracuje na czarno – w takim wypadku PIP może w jego imieniu wystąpić do sądu pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Zobacz serwis: Pracownik

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź