Czy kobieta w pracy może wykonywać każdą pracę?

Ochrona pracy kobiet

Z uwagi na szczególną rolę kobiety w społeczeństwie, a także na szczególną ochronę zdrowia kobiety uznawanej za słabszą fizycznie w porównaniu z mężczyznami, istnieją pewne obostrzenia w zakresie pracy świadczonej przez kobiety. Ochronę pracy kobiet można podzielić na ochronę obejmującą wszystkie kobiety oraz ochronę szczególną związaną z macierzyństwem.

Zakaz zatrudniania przy określonych rodzajach prac

Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac znajdziemy w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Należą do nich: 

1. prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, 

2. prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym, 

3. prace w hałasie i drganiach, 

4. prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych,

5. prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości, 

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

6. prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, 

7. prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, 

8. prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych, 

9. prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi.

Zobacz również: Jakie są zasady zatrudniania pracownic w ciąży?

Umowa o pracę przewidująca zatrudnienie kobiety przy pracy zabronionej kobietom nie jest z tego powodu nieważna. Pracodawca ma jednak obowiązek zatrudnienia kobiety przy innej dozwolonej dla niej pracy, do której ma ona odpowiednie kwalifikacje.

Regulamin pracy

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, a także wzbronionych pracownicom w okresie ciąży i karmienia musi być zawarty w regulaminie pracy. Nie ma jednak przeszkód, aby prócz prac zawartych w rozporządzeniu, które muszą być umieszczone w regulaminie, znalazły się w nim również inne, niewymienione w rozporządzeniu, jeżeli w ocenie pracodawcy nie powinny być one wykonywane przez kobiety.

Zobacz również serwis: Prawa pracownika

Szczególna ochrona pracy w związku z macierzyństwem

Ustawodawca objął większą ochroną kobiety ciężarne i karmiące. W świetle przepisów mają one szereg uprawnień, które wynikają ze szczególnego stanu w jakim się znajdują. I tak ciężarne pracownice są zwolnione od obowiązku wykonywania pracy szkodliwej dla zdrowia, od pracy w nocy, w godzinach nadliczbowych oraz poza stałym miejscem pracy. Pracodawca ma więc obowiązek w okresie ciąży przenieść pracownicę do innej pracy, która odpowiada jej kwalifikacjom. Jeśli jest ona niżej wynagradzana, kobieta otrzyma dodatek wyrównawczy.