Roszczenie w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy przez pracodawcę
Wypowiedzenie umowy dokonane przez podmiot zatrudniający wbrew wymaganiom przewidzianym w przepisach prawa pracy jest czynnością bezprawną. Ochrona pracownika w takim wypadku dochodzi do skutku zawsze na jego żądanie.
Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę. Takie odwołanie na gruncie prawa procesowego stanowi pozew. Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.
O rodzaju roszczenia - przywrócenie do pracy czy odszkodowanie - decyduje przede wszystkim sam pracownik. Jednak sąd może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne czy przywrócenia do pracy, gdy żądanie takie okaże się niemożliwe lub niecelowe. Mimo wyraźnego żądania pracownika sąd może wówczas orzec o odszkodowaniu zamiast o przywróceniu do pracy.
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku), albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
Pracodawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika, jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy nie zgłosił on gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Siedmiodniowy termin biegnie od daty uprawomocnienia się orzeczenia o przywróceniu do pracy.
Zobacz także serwis: Rynek pracy
Pracownik, który przed przywróceniem do pracy podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, może bez wypowiedzenia, za trzydniowym uprzedzeniem, rozwiązać umowę o pracę z tym pracodawcą w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy.
Roszczenie w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Podobnie jak miało to miejsce przy roszczeniach w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy przez pracodawcę, o rodzaju roszczenia - przywrócenie do pracy czy odszkodowanie - decyduje pracownik. Sąd może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne czy przywrócenia do pracy, gdy żądanie takie okaże się niemożliwe lub niecelowe i orzeka o odszkodowaniu, zamiast o przywróceniu do pracy.
Przywrócenie do pracy oznacza ubezskutecznienie czynności prawnej pracodawcy i powoduje ponowne nawiązanie stosunku pracy, o takiej samej treści jak ten, który został rozwiązany, pod warunkiem, że pracownik w ciągu 7 dni od jego uprawomocnienia zgłosi gotowość podjęcia pracy.
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc.
W razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę, zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu.
Zobacz serwis: Czas pracy