Pracownicy w czasie choroby mają szereg praw, ale podlegają również licznym obowiązkom. Sytuacja pracowników w tym okresie jest zróżnicowana przede wszystkim pod względem otrzymywanych przez nich świadczeń.
Niezdolność do pracy z powodu choroby.
Choroba w znaczeniu biologicznym oznacza brak zdrowia.
Choroba w znaczeniu prawnym to czasowa niezdolność do pracy bądź zmniejszona sprawność do pracy.
Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy z 25 czerwca 1999 r. przewidującej świadczenia przysługujące w razie niezdolności do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Stwierdzenie niezdolności do pracy z powodu choroby.
Zajście niezdolności do pracy z powodu choroby stwierdza lekarz, wydając zaświadczenie lekarskie.
Zaświadczenie potwierdza istnienie stanu faktycznego- choroby biologicznej i przemienia go w stan prawny uprawniający do pobierania określonych świadczeń oraz usprawiedliwia nieobecność w pracy.
Zaświadczenie lekarskie otrzymane przez ubezpieczonego zwalnia go z obowiązku świadczenia wykonywanej przez niego pracy.
Trzeba tutaj pamiętać o konsekwencjach wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem.
Obowiązkiem pracownika jest dostarczenie zaświadczenia lekarskiego w ciągu 7 dni od daty wystawienia go przez lekarza.
Ochrona trwałości stosunku pracy.
Art. 41 Kodeksu Pracy stanowi: ”Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia”
Po pierwsze, trzeba zaznaczyć ,że zakaz wypowiadania umowy o pracę dotyczą tylko pracodawcy , pracownik może dokonać wypowiedzenia w każdym okresie zatrudnienia.
Po drugie, ochrona zaczyna działać od momentu złożenia pracodawcy zwolnienia lekarskiego.
Po trzecie, i najważniejsze w okresie trwania zwolnienia lekarskiego pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę.
W wypadku dokonania przez pracodawcę bezprawnego wypowiedzenia pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Wyłączenie ochrony trwałości stosunku pracy.
Ochrona trwałości stosunku pracy jest wyłączona w następujących sytuacjach:
- likwidacja i upadłość pracodawcy.
- zwolnienia grupowe.
- przedłużenie czasu choroby pracownika( art. 53 Kodeksu Pracy).
Świadczenia przysługujące pracownikowi w okresie choroby:
* wynagrodzenie za pracę za okres choroby.
Kwestię tą reguluje art. 92 Kodeksu Pracy.
Reguluje on sytuację wszystkich pracowników bez względu na podstawę i wymiar ich zatrudnienia.
Przesłanką nabycia prawa do wynagrodzenia chorobowego jest niezdolność do pracy spowodowana chorobą.
Według art. 92 § 3 pkt 2 KP wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Zgodnie z art. 92 § 1 wynagrodzenie chorobowe przysługuje za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego. Po wyczerpaniu tego okresu, tj. od 34 dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej.
Wynagrodzenie wypłacane jest ze środków pracodawcy.
Podstawą obliczania wynagrodzenia chorobowego jest wynagrodzenie pracownika ustalane według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (art. 92 § 2 KP), ale nie może być ono niższe niż 80% wynagrodzenia.
* zasiłek chorobowy
Jest to świadczenie wypłacane wyłącznie ze środków funduszu ubezpieczenia chorobowego tworzonego ze składki płaconej przez pracownika.
Zasiłek chorobowy przysługuje dopiero od 34 dnia niezdolności do pracy.
Reguły ustalania wysokości zasiłku zawiera ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Ustawa przewiduje trzy progi procentowe wysokości zasiłku chorobowego, a mianowicie: 70 %, 80% i 100% podstawy wymiaru zasiłku( o regułach ustalania podstawy mówi art. 36 ustawy). Podstawowa wysokość zasiłku to 80 % podstawy wymiaru zasiłku.