W dniu 22 września 2023 roku wszedł w życie art. 755 [5] Kodeksu postępowania cywilnego. Daje on pracownikom podlegającym szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy możliwość ubiegania się od sądu o wydanie zabezpieczenia, polegającego na przywróceniu do pracy. Prawo to przysługuje pracownikowi w trakcie toczącego się procesu sądowego i trwa do czasu jego prawomocnego zakończenia.
- Warunki udzielenia zabezpieczenia
- Przywrócenie do pracy
- Wykonalność zabezpieczenia
- Zaskarżalność postanowienia
Intencją ustawodawcy było udzielenie ochrony prawnej pracowników w czasie długotrwałych procesów sądowych podczas, których zwolniona osoba najczęściej zostaje pozbawiona możliwości zarobkowania.
Warunki udzielenia zabezpieczenia
Kodeks postępowania cywilnego wskazuje warunki, które muszą być spełnione łącznie, aby pracownik mógł uzyskać korzystne dla niego rozstrzygnięcie. Zaliczamy do nich oprócz obowiązku podlegania przez pracownika szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy także toczące się postępowanie sądowe oraz wystąpienie przez pracownika z roszczeniem przywrócenia do pracy albo uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę.
Wprowadzona regulacja ma charakter imperatywny, który nakazuje sądowi udzielenie zabezpieczenia w każdym przypadku zaistnienia powyższych przesłanek. Tylko oczywista bezzasadność roszczenia pracownika może stanowić podstawę odmowy przez sąd udzielenia zabezpieczenia. Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.
Raz udzielonego zabezpieczenia nie można ani uchylić ani zmienić za wyjątkiem jednej sytuacji, w której pracownik przywrócony do pracy popełniłby przewinienie uzasadniające rozwiązanie z nim umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne).
Przywrócenie do pracy
Pracownik, który uzyskał korzystne dla siebie zabezpieczenie, powinien zostać przywrócony do pracy przez pracodawcę na dotychczasowym stanowisku bądź podobnym odpowiadającym jego wiedzy oraz doświadczeniu życiowemu.
Pracownikowi powinny być zaproponowane te same warunki pracy i płacy, które posiadał przed rozwiązaniem z nim umowy o pracę. Nie może być to stanowisko gorsze ani pod kątem finansowym ani nieodpowiadające jego kwalifikacjom zawodowym.
Wykonalność zabezpieczenia
W razie niedopuszczenia pracownika do pracy pracownik może domagać się wykonania wydanego postanowienia drodze czynności egzekucyjnych. W takim wypadku powinien złożyć do sądu wniosek o orzeczenie nakazem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każdy wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.
Zaskarżalność postanowienia
Jedynie na postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia przysługuje zażalenie do sądu drugiej instancji.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 1568; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1222)