W sytuacji gdy pracodawca i zwolniony pracownik spotykają się w sądzie pracy, często wymagane jest dostarczenie zaświadczenia o średnim miesięcznym wynagrodzeniu pracownika liczonym jak ekwiwalent za urlop. Pracodawcy niejednokrotnie mają problem z jego wystawieniem.
Średnie miesięczne wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent za urlop wysokością odpowiada podstawie wymiaru ekwiwalentu za urlop. Oblicza się je zgodnie z regułami określonymi w par. 14-17 rozporządzenia z 8 stycznia 1997r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop – uchwała SN z 9 maja 2000 r. (III ZP 12/00, OSNP z 2000 r. nr 22, poz. 806).
Czego się nie wlicza
Ustala się je z wyłączeniem:
• jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
• wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
• gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby,
• nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
• odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
• wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Samo wynagrodzenie
Mechanizm obliczania średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika zależy od tego, jakie składniki wynagrodzenia przysługiwały mu w trakcie zatrudnienia.
Najprostszy jest w sytuacji, gdy pracownik wynagradzany był w stałej stawce miesięcznej i nie otrzymywał żadnych dodatkowych elementów pensji. W takim przypadku składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości należy uwzględnić w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu rozwiązania umowy o pracę.
Nie ma przy tym żadnego znaczenia fakt, że np. w miesiącu poprzedzającym miesiąc rozwiązania umowy o pracę składniki te przysługiwały pracownikowi w innej wysokości (przykład 1).
Wynagrodzenie zmienne
Jeżeli pracownik otrzymywał wynagrodzenie zmienne, określone stawką godzinową, prowizyjną lub akordową, lub gdy otrzymywał on inne ruchome składniki wynagrodzenia, wówczas sposób ustalenia średniego miesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop przedstawia się odmiennie.
Składniki wynagrodzenia przysługujące mu za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, występujące w zmiennej wysokości, uzyskane w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę, należy uwzględnić w przeciętnej wysokości z okresu tych 3 miesięcy (przykład 2).
Nieco inaczej przedstawia się ustalenie średniego miesięcznego wynagrodzenia, w sytuacji gdy pracownik otrzymywał zarówno wynagrodzenie ustalone w stałej stawce miesięcznej, jak i wynagrodzenie zmienne. W takiej sytuacji należy zsumować element stały pensji z przeciętnym wynagrodzeniem z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę (przykład 3).
Zmienne składniki wynagrodzenia należy uwzględnić w średniej wysokości wypłaconej (a nie należnej) pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (przykład 4).
Jeżeli pracownikowi przysługiwały premie kwartalne albo półroczne, wówczas należy uwzględnić tylko te składniki, które zostały mu wypłacone przez 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.
3 KROKI
Jak ustalić średnie miesięczne wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent za urlop
Umowę o pracę rozwiązano 30 kwietnia 2006 roku. Wynagrodzenie składało się z płacy zasadniczej 1850,00 zł miesięcznie oraz premii kwartalnych. Podczas 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy pracownik otrzymał premie: 700,00 zł, 650,00 zł, 720,00 zł, 690,00 zł.
1 Sumujemy premie kwartalne, otrzymane przez pracownika w okresie 12 miesięcy:
700,00 zł + 650,00 zł + 720,00 zł + 690,00 zł = 2760,00 zł.
2 Ustalamy średnią wysokość premii z tego okresu:
2760,00 zł : 12 miesięcy = 230,00 zł.
3 Sumujemy stałe i zmienne składniki wynagrodzenia:
1850,00 zł + 230,00 zł = 2080,00 zł.
PRZYKŁAD 1
30 kwietnia 2006 roku została rozwiązana z pracownikiem umowa o pracę. Z dniem 1 kwietnia 2006 roku na mocy porozumienia stron uległa zmniejszeniu płaca zasadnicza pracownika z kwoty 3000 zł na kwotę 2000 zł.
Ponieważ w dniu rozwiązania stosunku pracy pracownik miał prawo do wynagrodzenia w wysokości 2000 zł, stanowi ono podstawę obliczenia ekwiwalentu za urlop, a tym samym jest kwotą średniego miesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop.
PRZYKŁAD 2
Pracownik otrzymywał wynagrodzenie określone stawką godzinową 15,00 zł, a umowa o pracę uległa rozwiązaniu 30 kwietnia 2006 roku.
Do ustalenia średniego miesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop należy tu przyjąć wynagrodzenie uzyskane przez pracownika w marcu, lutym i styczniu 2006 roku.
Wynagrodzenie pracownika uzyskane w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy:
• marzec 2006 roku – 15,00 zł za godz. x 184 godziny = 2760,00 zł,
• luty 2006 roku – 15,00 zł za godz. x 160 godzin = 2400,00 zł,
• styczeń 2006 roku – 15,00 zł za godz. x 176 godzin = 2640,00 zł.
Ustalamy średnie miesięczne wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent za urlop:
• sumujemy wynagrodzenia z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę: 2760,00 zł + 2400,00 zł + 2640,00 zł = 7800,00 zł,
• obliczamy przeciętne wynagrodzenie z okresu tych 3 miesięcy: 7800,00 zł: 3 = 2600,00 zł.
Zatem średnie miesięczne wynagrodzenie tego pracownika wyniosło 2600,00 zł.
PRZYKŁAD 3
Umowa pracownika uległa rozwiązaniu 30 kwietnia 2006r. W trakcie zatrudnienia przysługiwało mu stałe wynagrodzenie miesięczne w kwocie 2300,00 zł, a oprócz tego zmienna premia miesięczna.
W okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę, otrzymał on następujące premie:
• marzec 2006 roku – 400,00 zł,
• luty 2006 roku – 350,00 zł,
• styczeń 2006 roku – 380,00 zł.
Ustalamy średnie miesięczne wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent za urlop:
• sumujemy premie z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozwiązania umowy o pracę:
400,00 zł + 350,00 zł + 380,00 zł = 1130,00 zł,
• obliczamy przeciętne wynagrodzenie z okresu tych 3 miesięcy:
1130,00 zł : 3 = 376,67 zł,
• sumujemy stałe i zmienne składniki wynagrodzenia:
2300,00 zł + 376,67 zł = 2676,67 zł.
Średnie miesięczne wynagrodzenie tego pracownika wyniosło 2676,67 zł.
PRZYKŁAD 4
Umowa o pracę z pracownikiem uległa rozwiązaniu 30 kwietnia 2006 roku. Wynagrodzenie tego pracownika płacone było z dołu 10 dnia każdego miesiąca.
W celu ustalenia średniego miesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop należy uwzględnić wynagrodzenie wypłacone:
• w marcu 2006 roku za luty 2006 roku,
• w lutym 2006 roku za styczeń 2006 roku,
• w styczniu 2006 roku za grudzień 2005 roku.
Podstawa prawna
• Par. 14-17 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.).
Dorota Twardo
Specjalista ds. kadr i płac, Biuro Usług Audytorskich i Księgowych Lidmar