1.właściwość podmiotowa- zgodnie z art. 2 Kp sąd pracy rozpatruje roszczenia pracowników, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Także zgodnie z art. 476§5 Kpc przez pracownika rozumie się: członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, osobę świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny i spadkobierców pracownika, członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, a także inne osoby, którym z mocy odrębnych przepisów przysługują roszczenia z zakresu prawa pracy, osobę dochodzącą od zakładu pracy odszkodowania lub ustalenia uprawnień do świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
2. właściwość rzeczowa- do spraw z zakresu prawa pracy, zalicza się:
- sprawy które obejmują roszczenia ze stosunku pracy i roszczenia związane ze stosunkiem pracy,
- sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy (powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy),
- sprawy o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy, np. stosunki pracy nakładczej, stosunki zatrudnienia członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych.
- sprawy o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej dochodzone od pracodawcy,
- spory związane z odmową wypłaty świadczeń z Funduszy Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych,
- roszczenia związków zawodowych o przekazanie środków na zakładowy fundusz socjalny.
Do właściwości rzeczowej sądów nie należą sprawy dotyczące ustanawiania nowych warunków pracy lub płacy.
3. właściwość miejscowa - powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone przez sąd pracy w którego okręgu zamieszkuje pozwany, lub praca jest lub była wykonywana, bądź też przez sąd w którego okręgu znajduję się zakład pracy.
Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce, według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce. Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi nie będącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich siedziby.(art. 28, 30 Kpc)
Należy podkreślić, że do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą następujące sprawy z zakresu prawa pracy :
- o ustalenie istnienia stosunku pracy,
- o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy,
- o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia,
- o rozwiązaniu stosunku pracy,
- sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.
Zgodnie z art. 461§5 Kpc ,sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy celowości. Postanowienie w tym przedmiocie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem sądu przekazującego.(tzw. właściwość miejscowa delegacyjna).
Podstawa prawna:
Art. 28,30, 461§5, 476§5 Kodeksu postępowania cywilnego
Art. 2 Kodeksu pracy