Kontrola dokumentów pracownika-cudzoziemca
Pracodawca chcąc zatrudnić cudzoziemca przebywającego poza granicami Polski powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie dla niego zezwolenia na pracę. Takie zezwolenie będzie stanowiło podstawę do wystawienia dla cudzoziemca wizy i jego wjazdu na terytorium Polski. Gdy cudzoziemiec jest już w Polsce, pracodawca przed jego zatrudnieniem musi zażądać przedstawienia ważnego dokumentu uprawniającego do legalnego pobytu na terenie Polski. Może to być wiza lub zezwolenie na pobyt. Należy wykonać kopię tego dokumentu i przechowywać ją przez cały okres zatrudniania cudzoziemca. Jeśli pracodawca nie występował o wydanie zezwolenia na pracę dla konkretnego cudzoziemca, a ten na przykład odpowiedział na ofertę pracy, skontrolowania wymagają również jego uprawnienia do legalnego wykonywania pracy na terenie Polski.
Zobacz również: Jakie jest minimalne wynagrodzenie 2014?
Dla kogo zezwolenie na pracę?
Zgodnie z ogólną regułą obywatel państwa trzeciego musi posiadać zezwolenie na pracę na terenie Polski jeśli:
- wykonuje pracę dla podmiotu, którego siedziba, oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Polski;
- pełnieni funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji i w związku z tym przebywa na terenie Polski przez okres powyżej 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy od rozpoczęcia pełnienia tej funkcji;
- wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym.
Od tej zasady przepisy przewidują liczne wyjątki. Z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę są zwolnieni między innymi:
- obywatele Państw Członkowskich Unii Europejskiej;
- cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Polsce;
- cudzoziemcy posiadający status uchodźcy nadany im w Polsce.
To pracodawca przed powierzeniem cudzoziemcowi pracy musi ustalić, czy konieczne jest uzyskanie zezwolenia na pracę. Badając tę okoliczność warto zajrzeć do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej wydanego na podstawie art. 90 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku, które zawiera szereg wyjątków od obowiązku posiadania przez cudzoziemca zezwolenia na pracę. Z udogodnień wynikających z tego rozporządzenia szczególnie korzystają obywatele Państw zza naszej wschodniej granicy, co najlepiej widać w przypadku liczby zatrudnianych Ukraińców.
Polecamy serwis: Prawo pracy
Inne obowiązki pracodawcy
Przepisy nakładają na pracodawcę także inne obowiązki, takie jak dostarczenie cudzoziemcowi umowy o pracę sporządzonej na piśmie, w języku zrozumiałym dla pracownika. Jeśli pracodawca występował do wojewody o wydanie zezwolenia na pracę, jest on zobowiązany przekazać jedną kopię zezwolenia pracownikowi. Zezwolenie na pracę określa między innymi stanowisko pracy oraz wysokość minimalnego wynagrodzenia. Umowa zawarta z cudzoziemcem musi odpowiadać treści tego zezwolenia, w przeciwnym wypadku zatrudnienie zostanie uznane za nielegalne.
Jakie sankcje grożą za naruszenie obowiązków?
Nie warto liczyć na to, że nielegalne zatrudnianie cudzoziemca pozostanie niezauważone. Państwowa Inspekcja Pracy systematycznie zwiększa liczbę kontroli, a przepisy przewidują surowe sankcje za ich łamanie - grzywny w wysokości do 10 tysięcy złotych, a nawet odpowiedzialność karną.
Inną bolesną konsekwencją może być orzeczenie przez sąd zakazu dostępu do wybranych kategorii środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa kwoty stanowiącej równowartość takich środków pobranych przez pracodawcę w okresie ostatnich 12 miesięcy. Zakaz dostępu do środków pochodzących z budżetu UE orzeka się na okres od roku do 5 lat.
Zobacz również: Jakie są okresy wypowiedzenia umowy o pracę?
Autor: Robert Jaroszewski, radca prawny, partner w kancelarii Sienkiewicz, Jaroszewski, Zamroch. Radcowie prawni sp. p., autor bloga o legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce cudzoziemiecwpolsce.pl