Przy robotach budowlanych mamy najczęściej do czynienia z następującą konstelacją: inwestor, główny wykonawca i podwykonawca. § 1 ustawy o zabezpieczeniu roszczeń za roboty budowlane (Bauforderungssicherungsgesetz) ma na celu zabezpieczenie przede wszystkim roszczenia podwykonawców za wykonane roboty budowlane.
Podwykonawca rozlicza się tylko z głównym wykonawcą
Pieniądze na prowadzenie budowy (tzw. Baugeld) otrzymuje główny wykonawca od inwestora. Podwykonawca nie ma prawnie żadnych roszczeń w stosunku do inwestora odnośnie wynagrodzenia za wykonane prace budowlane. Podwykonawca rozlicza się tylko z głównym wykonawcą. Ustawa powyższa nakłada na głównego wykonawcę obowiązek rozporządzania tymi pieniędzmi tylko w celu pokrycia roszczeń osób, które na podstawie umów o dzieło, o świadczeniu usług albo umowy sprzedaży, uczestniczą w budowie danego obiektu. Główny wykonawca nie może za tym otrzymanych od inwestora pieniędzy wykorzystać do innych celów.
Wykorzystanie tych środków finansowych do innych celów jest na podstawie orzeczenia Trybunału Związkowego (Bundesgerichtshof, Az.: VII ZR 169/09) wtedy tylko dozwolone, jeżeli faktury wszystkich podwykonawców itd. zostały zapłacone. Główny wykonawca ma pozycję powiernika w stosunku do podwykonawców, jeżeli chodzi o rozporządzanie pieniędzmi otrzymanymi od inwestora. To prowadzi do tego, że główny wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia osobnego konta powierniczego, na które wpłacane są pieniądze od inwestora. Zabezpiecza to roszczenia podwykonawców przy ogłoszeniu upadłości głównego wykonawcy. Poza tym ustawa nakłada na głównego wykonawcę ciężar dowodu odnośnie celu wykorzystania pieniędzy, a więc w razie sporu sądowego główny wykonawca musi udowodnić, że pieniądze zostały wydane zgodnie z ich przeznaczeniem.
Niewykorzystanie środków finansowych na cele pokrycia kosztów konkretnej budowy, pociąga za sobą osobistą odpowiedzialność cywilną głównego wykonawcy.
Zobacz również: Porada Eksperta: Prawa pracowników delegowanych do pracy w Niemczech
Dotyczy polskich firm
Ustawa ta ma duże znaczenie dla osób prowadzących samodzielną działalność gospodarczą w budownictwie. Ważna jest także dla polskich tzw. „firm jednoosobowych”, których egzystencja zależna jest od wypłacalności głównego wykonawcy.
Przeciwko powyższej ustawie wniesiona została skarga konstytucyjna. Podniesione zarzuty dotyczyły przede wszystkim naruszenie wolności wykonywania zawodu. Chodzi tutaj o to, że główny wykonawca nie może wykorzystać pieniędzy przeznaczonych na daną budowę do zapłacenia „ starych „ roszczeń z innych budów. Ustawa zabrania za tym tzw. „Cash-Poolings”. Związkowy Sąd Konstytucyjny w swoim postanowieniu z dn. 27.01.2011 (syg. Akt: 1 BvR 3222/09) stwierdził, że naruszenie wolości wykonywania zawodu nie stoi w żadnej proporcji do zamierzonej przez ustawodawcę ochrony podwykonawców i oddalił skargę.
Zobacz również serwis: Praca za granicą