Limity dotyczą tych osób, które wykonują działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego: zarówno w przypadku rencistów, jak i emerytów, którzy nie przekroczyli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego (dla kobiet: 60 lat, dla mężczyzn 65 lat).
Obowiązek ubezpieczenia społecznego
Okoliczności, które wpływają na zmniejszenie emerytury lub renty i których dotyczy obowiązek ubezpieczenia społecznego, to:
• praca wykonywana w ramach stosunku pracy lub pracy nakładczej;
• praca wykonywana na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia;
• pozarolnicza działalność gospodarcza;
• uzyskiwanie uposażenia z tytułu służby w Wojsku Polskim, w Policji, w Urzędzie Ochrony Państwa, w Straży Granicznej, w Służbie Więziennej i w Państwowej Straży Pożarnej;
• uzyskiwane dochody z tytułu wykonywania zawodu adwokata.
Również w sytuacji, gdy osoba, która została zwolniona z obowiązku uiszczania składek dotyczących ubezpieczenia społecznego na mocy uzyskanego prawa do świadczenia emerytalnego lub renty, prowadzi działalność, która podlega tego typu obowiązkowi, to dochody, które z tego tytułu uzyska także wpływają na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia.
Osoby bez limitów
Istnieje także grupa osób, które mogą dorabiać do emerytury lub renty bez żadnych ograniczeń:
• emeryci, którzy przekroczyli powszechny wiek emerytalny;
• renciści, którzy pobierają świadczenie jako korzystniejsze od emerytury (w przypadku zbiegu świadczeń);
• uprawnieni do renty inwalidy wojennego, inwalidy wojskowego;
• uprawnieni do renty rodzinnej po osobach, które zginęły w związku ze służbą wojskową, a które były uprawnione do świadczeń inwalidy wojennego lub wojskowego;
• osoby, których działalność nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych.
Progi zarobkowe
Istnieją dwa progi graniczne, po który przekroczeniu następuje odpowiednio zmniejszenie i zawieszenie świadczenia.
Zawieszenie emerytury lub renty następuje w momencie, gdy osiągane zarobki przewyższą próg 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Zmniejszenie natomiast będzie miało miejsce w przypadku przekroczenia progu 70%, ale nie 130% danego wynagrodzenia. Świadczenie wówczas zostaje pomniejszone o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia wyznaczonego na konkretny okres.
Zgłoszenie do ZUS
O podjęciu działalności zarobkowej osoby, które otrzymują emeryturę lub rentę, muszą poinformować ZUS.
Na podstawie wypełnionego formularza (Rw-73) ZUS dokonuje zmniejszenia bądź zawieszenia świadczenia, o ile stan faktyczny go do tego uprawnia (ostatecznie otrzymywane zarobki nie muszą przekraczać żadnego z dwóch progów).
Te osoby, które ubiegają się o rentę rodzinną, muszą oprócz wymienionego wniosku wypełnić także formularz Rp-2. W przypadku osób, które chcą uzyskać wcześniejszą emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wystarczy jedynie wniosek odpowiedni dla danego świadczenia.