Zwolnionej ciężarnej pomoże prawo wspólnotowe

Trybunał przypomniał, że państwa członkowskie są zobowiązane przyjąć przepisy niezbędne dla umożliwienia osobom, które uznają się za poszkodowane, dochodzenia swych praw na drodze sądowej zgodnie z zasadą sądowej ochrony praw przyznanych jednostkom na mocy prawa wspólnotowego.

Tym samym pracownice w ciąży, pracownice, które niedawno rodziły, i pracownice karmiące piersią powinny być chronione przed konsekwencjami niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Przepisy krajowe powinny być tego rodzaju, by zapewnić faktyczną i skuteczną ochronę prawną, mieć prawdziwie odstraszające działanie w stosunku do pracodawcy, a w każdym razie być odpowiednie do poniesionej szkody i wyrządzonej krzywdy.

Do sądu krajowego, który jako jedyny posiada bezpośrednią wiedzę na temat zasad proceduralnych dotyczących postępowań krajowych, należy zbadanie, czy zasady te są przestrzegane. 

Piętnastodniowy termin do wniesienia skargi 

O ile Trybunał uznał, że państwa członkowskie mogą ustalać rozsądne terminy do wniesienia skargi, o tyle takie terminy nie mogą powodować, by wykonanie praw nadanych przez wspólnotowy porządek prawny stało się praktycznie niemożliwe czy nadmiernie utrudnione. W tym względzie zasady proceduralne dotyczące skargi o stwierdzenie nieważności i przywrócenie zwolnionego pracownika do pracy wydają się pociągać za sobą niedogodności mogące nadmiernie utrudniać realizację praw przysługujących kobietom w ciąży na podstawie prawa wspólnotowego. 

W odniesieniu do terminu piętnastu dni, Trybunał stwierdził, że termin ten jest szczególnie krótki, aby móc skutecznie zasięgnąć porady prawnej, a w stosownym przypadku sformułować i złożyć skargę o stwierdzenie nieważności i przywrócenie do pracy w przedsiębiorstwie. Ponadto, kilka dni wliczonych w ten termin piętnastu dni może upłynąć zanim kobieta w ciąży otrzyma pismo informujące ją o wypowiedzeniu stosunku pracy, ponieważ wydaje się, że termin ten rozpoczyna bieg, zgodnie z orzecznictwem sądów luksemburskich, od dnia złożenia w urzędzie pocztowym pisma wypowiadającego stosunek pracy a nie od dnia jego otrzymania.

Jeżeliby sąd krajowy uznał, po dokonaniu należącej do niego oceny okoliczności faktycznych i prawnych, że termin prekluzyjny piętnastu dni nie szanuje wymogu skutecznej ochrony sądowej praw przyznanych jednostkom na mocy prawa wspólnotowego, termin ten byłby sprzeczny z dyrektywą 92/85. 

Wyłączenie skargi o odszkodowanie 

Według sądu krajowego, jedyną skargą przysługującą pracownicy, z którą rozwiązano stosunek pracy w trakcie jej ciąży jest skarga o stwierdzenie nieważności i przywrócenie do pracy w przedsiębiorstwie, z wyłączeniem innych środków prawnych w obszarze prawa pracy, takich jak skarga odszkodowawcza.
Tym samym, gdyby okazało się, po dokonaniu przez sąd krajowy oceny, że zasady proceduralne związane z jedyną skargą przysługującą pracownicom, z którymi rozwiązano stosunek pracy w trakcie ciąży nie szanują wymogu skutecznej ochrony sądowej praw przyznanych jednostkom na mocy prawa wspólnotowego, to takie ograniczenie środków prawnych wprowadzałoby mniej korzystne traktowanie kobiety związane z ciążą i stanowiłoby z tego względu dyskryminację w rozumieniu dyrektywy 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn. 

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Jeżeliby sąd krajowy stwierdził takie naruszenie zasady równego traktowania w rozumieniu dyrektywy 76/207, to ma on obowiązek interpretować krajowe normy kompetencyjne w miarę możliwości w taki sposób, aby przyczyniały się do realizacji celu polegającego na zagwarantowaniu skutecznej ochrony sądowej wynikających z prawa wspólnotowego uprawnień kobiet w ciąży.

Źródło: TSWE

Opracowała: Anna Sergiej