Komisja pojednawcza może być więc powołana:
• w drodze porozumienia pracodawcy z zakładową organizacją związkową; u pracodawcy, u którego działa więcej niż jedna organizacja związkowa,
• po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników, jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa.
Postępowanie przed komisja pojednawczą rozpoczyna się na wniosek pracownika.
Tylko pracownik ma prawo wystąpić z wnioskiem do komisji. Pracodawca został pozbawiony takiego uprawnienia, a swoich roszczeń może dochodzić tylko w sądzie pracy. Nie wyklucza to jednak polubownego zakończenia sporu, poprzez zawarcie ugody sądowej.
Komisja pojednawcza przeprowadza postępowanie pojednawcze w zespołach składających się co najmniej z 3 członków tej komisji.
Komisja powinna dążyć do ugody w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika. Termin zakończenia postępowania stwierdza się w protokole posiedzenia.
Złożenie wniosku o polubowne załatwienie sprawy jest ograniczone terminami. W sprawach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy wniosku do komisji pojednawczej nie można wnieść później niż w ciągu:
• 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę, jeśli pracownik chce się odwołać od tego wypowiedzenia,
• 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy, jeśli pracownik żąda przywrócenia do pracy lub odszkodowania,
• 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy, w przypadku żądania nawiązania umowy o pracę.
Wniosek o pojednawcze załatwienie sprawy przerywa bieg terminów związanych ze skierowaniem sprawy na drogę sądową. Jeśli nie dojdzie do ugody przed komisją pojednawczą, terminy te biegną od nowa.
Konieczność umożliwienia pracownikowi normalnego zarobkowania powoduje, że komisja jest ograniczona czasowo. Postępowanie może trwać, co do zasady, maksymalnie 14 dni.
W przeciwnym wypadku postępowanie to kończy się z mocy prawa:
• w sprawach o nawiązanie bądź ustanie stosunku pracy z upływem 14 dni od dnia złożenia wniosku,
• w innych sprawach z upływem 30 dni od tej daty.
Podstawa prawna: Art.251 Kodeksu pracy