Czy dziennikarze mogą publikować wszystkie informacje?

Dziennikarze powinni przestrzegać zasad etyki zawodowej dziennikarzy z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, czyli powszechnie przyjętych reguł postępowania. Ustawa prawo prasowe (Dz.U. 1984, nr 5, poz. 24) stanowi, iż dziennikarze służą społeczeństwu i państwu jako zbiorowości.

Uprawnienia dziennikarzy

Zgodnie z art. 11 ustawy prawo prasowe dziennikarz ma prawo do uzyskania informacji w dwóch postaciach. Jak każdy obywatel ma prawo do informacji publicznych, ale również posiada specjalne dziennikarskie prawo do informacji. Dziennikarz ma prawo kontaktu z przedstawicielami jednostek organizacyjnych, a kierownicy tych jednostek powinni zapewnić swobodny kontakt dziennikarza z pracownikami oraz umożliwienia mu zebrania informacji i opinii. Jednakże dziennikarze nie mogą zmuszać osób trzecich do udzielania informacji, jeżeli usłyszeli kategoryczny sprzeciw co do wypowiedzi na dany temat.

Zobacz też: Dziennikarz

Obowiązki dziennikarzy

Zgodnie z przepisami prawa prasowego dziennikarz powinien zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu materiałów prasowych jednocześnie ze sprawdzeniem zgodności z prawda uzyskanych wiadomości. Ważne jest, aby dziennikarz zachował dokładność i precyzyjność podczas szukania informacji. Dodatkowo dziennikarz powinien chronić dobra osobiste i interesy informatorów działających w dobrej wierze. Z treści art. 12 pkt. 2 prawa prasowego dziennikarz ma obowiązek dbać o poprawność językową i unikać wulgaryzmów. Jeżeli zatem media kształtują wzorce zachowań to istotne jest, aby prasa, radio i telewizja przestrzegały zasad poprawności językowej. Zabronione jest prowadzenie ukrytej działalności reklamowej, czyli stosowanie tzw. kryptoreklamy. W odniesieniu do dziennikarzy kryptoreklamą może być wypowiedź, która zachęca do nabycia towarów i usług pod pozorem neutralnej informacji.

Do dóbr osobistych należy przede wszystkim zaliczyć zdrowie, wolność, wizerunek czy swobodę sumienia. Na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, jeżeli dobra osobiste zostaną naruszone można żądać zaniechania takiego działania i usunięcia skutków takiego działania.

Zakaz określonych wypowiedzi

Art. 13 ustawy prawo prasowe zabrania dziennikarzom wypowiadać w prasie opinii dotyczących rozstrzygnięć sądowych przed wydaniem orzeczenia w I instancji. Uzasadnieniem jest ochrona i poszanowanie interesów osób uczestniczących w postępowaniu przed sądem. Zabronione jest publikowanie wizerunków stron, świadków, pokrzywdzonych, publikowania ich danych osobowych, chyba że osoby te wyrażą zgodę na publikację. Ponadto  na podstawie przepisów prawa karnego rozpowszechnianie wiadomości z postępowania przygotowawczego jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Taka regulacja ma na celu ochronę wszystkich osób uczestniczących w tych postępowaniach, bowiem media wywierają ogromny wpływ na opinię publiczną. Upublicznienie niektórych wiadomości mogłoby skutkować pojawieniem się wątpliwości co do niezawisłości sędziowskiej w danej sprawie.

Publikacja informacji utrwalonych

Informacje utrwalone za pomocą zapisów fonicznych i wizualnych wymagają zgody informatora poprzez każde zachowanie, które ujawnia jego wolę. Cytowane wypowiedzi w materiale prasowym, które nie zostały jeszcze upublicznione wymagają autoryzacji. Dokonanie przez dziennikarza autoryzacji zwalnia go z ponoszenia odpowiedzialności za naruszenia praw innych osób. Dziennikarzowi nie wolno opublikować informacji, którą informator zastrzegł jako tajemnicę służbową lub zawodową. Dodatkowo bez zgody osoby informującej nie można publikować informacji związanych ze sferą prywatną tej osoby. Odmiennie traktowane są osoby, które udzielają się publicznie a ich prywatna sfera życia bezpośrednio wiąże się z prowadzeniem działalności publicznej.

Zobacz też: Czy dziennikarze nadal mają prawo do wcześniejszej emerytury

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź