Ograniczenia w zatrudnieniu kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią

Łukasz Nysztal
Adwokat
rozwiń więcej
Ustawodawca w sposób szczególny chroni kobietę w okresie ciąży w zakresie trwałości stosunku pracy, ale również ogranicza się możliwość zatrudnienia w określonych warunkach.

I tak – w art. 178 kodeksu pracy zawarto bezwzględny zakaz zatrudniania pracownicy w ciąży w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej. W razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Ponadto pracodawca ma zakaz zatrudnienia pracownicy w ciąży na stanowisku pracy ujętym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Pracownica zatrudniona przy pracy wzbronionej kobietom, wymienionej w przytoczonym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 1996 r., musi zostać, bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe lub niebezpieczne, przeniesiona do innej pracy. Jeżeli pracownica jest zatrudniona przy pracy tego rodzaju, nie jest w ogóle dopuszczalne dostosowanie warunków pracy do potrzeb pracownicy.  Jeżeli przeniesienie pracownicy zatrudnionej przy tego rodzaju pracy do innej pracy jest niemożliwe, to pracodawca jest obowiązany zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Natomiast jeśli pracownica w ciąży jest zatrudniona przy pracach innych niż wykonywane w narażeniu na czynniki szkodliwe lub niebezpieczne - pracodawca ma przede wszystkim obowiązek dostosowania warunków pracy takiej pracownicy do wymagań określonych w rozporządzeniu albo tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Dopiero wówczas, gdy takie działanie pracodawcy okaże się niemożliwe lub niecelowe, powstaje po stronie pracodawcy obowiązek przeniesienia tej pracownicy do innej pracy, a w braku takiej możliwości zwolnienia jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Względny zakaz zatrudniania pracownicy w ciąży dotyczy pracy w przerywanym systemie czasu pracy oraz delegowania do pracy poza miejsce zamieszkania. Zakaz ten może bowiem być uchylony za zgodą samej pracownicy.



Należy również pamiętać, że przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy w związku z wyżej opisanymi ograniczeniami nie może powodować pogorszenia sytuacji pracownika. Przeniesienie pracownicy ze względu na ustawowy zakaz zatrudnienia w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (art. 178 § 1 kp), jako przeniesienie do innej pracy w rozumieniu art. 179 § 1 kp, uzasadnia na podstawie art. 179 § 2 kp wypłatę dodatku wyrównawczego w razie obniżenia wynagrodzenia tej pracownicy, chociażby rodzaj wykonywanej przez nią pracy pozostał nie zmieniony (tak: Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 marca 1979 r. V PZP 13/78)

Zobacz:  Zatrudnienie pracownika na zwolnieniu chorobowym


Pracodawca nie może także zobowiązać do pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy, a także delegować poza stałe miejsce pracy pracownika opiekującego się dzieckiem, które nie ukończyło 4 roku życia. Zakaz ten uchyla zgoda pracownika objętego ochroną ze względu na wiek dziecka. Wyrażenie zgody na pracę w tych warunkach powoduje, że pracodawca przestaje być związany zakazem, a praca w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy, w delegacji nie stanowi naruszenia prawa.

Prawo
Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot?
18 lis 2024

Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot? Komisje sejmowe we wtorek rozpatrzą informacje nt. przygotowania podstawy programowej i harmonogramu prac.

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia. Trzy projekty w Sejmie
18 lis 2024

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia dotycząca podstawy wyliczania oraz opłacania składki zdrowotnej. Trzy projekty w Sejmie

Prawo budowlane do zmiany. Nowe garaże i piwnice muszą być miejscami doraźnego schronienia
18 lis 2024

Konieczne są zmiany w prawie budowlanym. Ponieważ od 2026 roku piwnice i garaże w nowo budowanych obiektach użyteczności publicznej i blokach mieszkalnych będą musiały być tak zaprojektowane, by móc stworzyć w nich miejsca doraźnego schronienia.

Nowe przedmioty w szkole. Edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska od roku szkolnego 2025/2026
18 lis 2024

Trwają prace nad projektem rozporządzeniem wprowadzającym do szkół nowe przedmioty: edukację zdrowotną i edukację obywatelską. Projekt trafił do konsultacji społecznych.

QUIZ Szybka 10 z wiedzy ogólnej. Rozruszaj swój mózg
18 lis 2024
Jesienią nie zapominasz o aktywności fizycznej? Świetnie, ale pamiętaj też o gimnastyce umysłu. Szybka 10 pytań z wiedzy ogólnej to doskonałe ćwiczenie na rozruszanie mózgu.
B2B (samozatrudnienie) zamiast umowy o pracę. Wady i zalety. Komu się opłaca taka forma współpracy zarobkowej?
18 lis 2024

Przejście na model współpracy B2B (tzw. samozatrudnienie) to decyzja, która daje większą niezależność i możliwość rozwoju, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Popularność tego rozwiązania wciąż rośnie szczególnie w branżach takich jak IT, consulting czy marketing. Dodatkowo - nie wszystkie firmy oferują dziś zatrudnienie na umowę o pracę. Często to właśnie nowe możliwości zawodowe i wyższe wynagrodzenie na B2B skłaniają do założenia własnej działalności gospodarczej. Jeśli stoisz przed takim wyborem zapoznaj się z korzyściami, jakie daje Ci współpraca w formie B2B, ale także jakie obowiązki Cię czekają jako przedsiębiorcę.

Cena prądu w 2025 roku. Gospodarstwa domowe nadal z gwarantowaną ceną maksymalną 500 zł netto za 1 MWh
18 lis 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce przedłużenia na 2025 rok obowiązywania mechanizmu ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych, ustalonej na niższym poziomie niż cena, która wynika z zatwierdzonych taryf dla energii elektrycznej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 18 listopada 2024 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców (…).

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany
18 lis 2024

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany. Kto podlega obowiązkowi szkolnemu? Do kiedy trwa obowiązek szkolny? Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem.

Vouchery Biedronki - reklamy nie wyjaśniają precyzyjnie zasad. Prezes UOKiK stawia zarzuty. Grozi kara do 10% obrotu
18 lis 2024

Na początku 2024 roku, 31 stycznia i 14 lutego, w sklepach Biedronka odbyły się jednodniowe akcje promocyjne – „Specjalna Środa” i „Walentynkowa Środa”. Klienci byli zachęcani do kupienia określonych produktów, za które mieli otrzymać „Zwrot 100% na voucher”. Okazało się jednak, że przedsiębiorca w przekazach reklamowych nie informował jasno o zasadach akcji. Prezes UOKiK postawił spółce Jeronimo Martins Polska zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów za co grozi kara do 10 proc. obrotu.

Wysyp mandatów. W tych miejscach kierowcy muszą się mieć na baczności. Inaczej wezwanie
18 lis 2024

System odcinkowego pomiaru prędkości prowadzi do znacznego wzrostu liczby mandatów. Szczególnie dotyczy to nowo wprowadzonych kamer na autostradzie A1, tworzących jeden z najdłuższych takich odcinków w kraju. Kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność po przekroczeniu znaku D-51a, gdyż ryzyko otrzymania mandatu jest bardzo wysokie. 

pokaż więcej
Proszę czekać...