Ustawodawca wprowadził ją w art. 167[2] kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Urlop na żądanie nie stanowi dodatkowego urlopu. Jest on częścią urlopu wypoczynkowego i mieści się w ogólnym wymiarze dni urlopowych, przysługujących danemu pracownikowi.
Zobacz: Przedwstępna umowa o pracę
W odniesieniu do urlopów wypoczynkowych, nauczycieli można podzielić na dwie grupy:
1. zatrudnionych w szkołach, w których są przewidziane ferie letnie i zimowe,
2. zatrudnionych w szkołach, w których organizacja czasu pracy nie przewiduje ferii letnich i zimowych.
Nauczycielom przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). W takim wymiarze i okresie nauczyciel powinien skorzystać z co najmniej czterotygodniowego nieprzerwanego urlopu. Dyrektor szkoły ma prawo jednak zobowiązać nauczyciela do wykonywania w czasie ferii (urlopu) pewnych czynności. Zgodnie z art. 64 ust. 2 Karty Nauczyciela są to:
a) przeprowadzanie egzaminów,
b) prace związane z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego roku szkolnego,
c) opracowywanie szkolnego zestawu programów oraz uczestniczenie w doskonaleniu zawodowym.
W żadnym wypadku czynności te nie mogą zająć nauczycielowi więcej niż 7 dni. Wydaje się, że w okresie tych 7 dni nauczyciele zatrudnieni w placówkach feryjnych mogą korzystać z urlopu na żądanie .
Pedagogom pracującym w szkołach nie przewidujących ferii, przysługuje zgodnie z art. 64 ust. 3 Karty Nauczyciela prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. W odniesieniu do tej grupy nauczycieli, nie ma zatem przeszkód, aby mogli oni skorzystać z prawa do urlopu na żądanie . Poza planem urlopów powinny znaleźć się 4 dni, które pracownik-nauczyciel będzie mógł wykorzystać bez wcześniejszego uzgodnienia z pracodawcą.
Należy jednak pamiętać, iż nieplanowane i niekontrolowane przez pracodawcę nieobecności w pracy mogą zakłócić tryb funkcjonowania zakładu pracy. Niektóre grupy zawodowe, w tym nauczyciele powinny ze szczególną ostrożnością korzystać z prawa do urlopu na żądanie, uwzględniając swoje zobowiązania wobec zakładu pracy.
Podstawa prawna:
Ustawa kodeks pracy ( Dz.U z 1998 Nr 21 poz. 94 ze zm.)
Ustawa Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r. Nr 97 poz. 674 ze zm.)