Czym jest praca po godzinach
Praca po godzinach – praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy oraz praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Zlecenie wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych możliwe jest tylko w 2 przypadkach:
- gdy istnieje konieczność prowadzenia akcji dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo dla ochrony mienia, środowiska lub usunięcia awarii
- gdy wynika to ze szczególnych potrzeb pracodawcy
Ograniczenia ogólne
W przypadku godzin nadliczbowych wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy ustalony jest nieprzekraczalny limit. Wynosi on:
- 150 godzin dla poszczególnych pracowników w ciągu roku kalendarzowego
Dla jakich pracowników bezwzględny zakaz pracy w nadgodzinach
Zakaz bezwzględnego zatrudniania pracowników w godzinach nadliczbowych odnosi się do:
1. Kobiet w ciąży
Zakazana jest praca kobiet w ciąży w godzinach nadliczbowych. Naruszenie takiego zakazu przez pracodawcę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Jeśli pracownica wyrazi zgodę na pozostawanie w pracy po godzinach jej zgoda nie będzie skuteczna. Odmowa wykonywania tego rodzaju pracy nie może pociągać dla pracownicy żadnych negatywnych skutków.
Przyszłych matek pracodawca nie może zatrudnić nawet za ich zgodą.
2.Młodocianych
Młodocianym pracownikiem jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie ukończyła 18.
Młodocianego można zatrudnić:
- w celu przygotowania zawodowego
- przy wykonywaniu lekkich prac
Pracodawcę obowiązuje generalny zakaz zatrudniania młodocianego w godzinach nadliczbowych. Pracodawca musi zapewnić opiekę i pomoc młodocianym pracownikom. Praca w godzinach nadliczbowych jest znacznie bardziej uciążliwa dla zdrowia młodego człowiek, stąd nie dziwi bezwzględny zakaz zatrudniania młodocianych po godzinach.
Kto może pracować po godzinach mimo zakazu
Rodzice
Prawo chroni szczególnie rodzicielstwo, dlatego pracodawca musi większą opieka otoczyć rodziców sprawujących opiekę nad małymi dziećmi.
Pracodawca może powierzyć pracownikowi opiekującemu się dzieckiem do 4 roku życia pracę w godzinach nadliczbowych. Jednak wcześniej musi uzyskać zgodę od pracownika. Pracownik ma prawo dokonać wyboru, czy godzi się na taką formę pracy. Odmowa nie skutkuje dla niego żadnymi negatywnymi konsekwencjami.
Jeśli oboje rodzice małego dziecka pracują, zakaz zatrudnienia w godzinach nadliczbowych może dotyczyć tylko jednego z nich.
Niepełnosprawni
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nadliczbowych.
Ograniczenie dotyczy każdego niepełnosprawnego pracownika nie zależnie od stopnia niepełnosprawności. Także pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Zakaz pozostawania po godzinach niepełnosprawnych nie jest bezwzględny. Istnieje możliwość zatrudniania w takiej formie niepełnosprawnych pracowników. Możemy mówić o dwóch sytuacjach:
- Pracownicy niepełnosprawni zatrudnieni przy pilnowaniu mienia mogą pracować w nadgodzinach
- Pracownik niepełnosprawny złoży stosowny wniosek podparty zgodą lekarza. Lekarz prowadzący badania profilaktyczne lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną musi wyrazić na to zgodę
Zastrzeżenia i przestrogi
Generalny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych dotyczy:
- kobiet w ciąży
- młodocianych pracowników
Względny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych dotyczy:
- pracowników niepełnosprawnych
- osób opiekujących się dzieckiem do 4 lat