Praca w nadgodzinach
W świetle przepisów Kodeksu pracy pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Nadgodziny w tygodniu
Co do zasady czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Z godzinami nadliczbowymi będziemy więc mieli do czynienia w przypadku przekroczenia przeciętnej, tygodniowej normy czasu pracy, np. 40 godzinnej lub 43 godzinnej (praca w ruchu ciągłym).
Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.
Dopuszczalne limity
Przepisy wyraźnie wskazują, że tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Należy wyjaśnić, że 48 godzinny wymiar tygodniowy czasu pracy dotyczy zarówno systemów czasu pracy, w ramach których przeciętna maksymalna norma tygodniowa wynosi 40 godzin, jak i systemu czasu pracy w ruchu ciągłym i przy pracach, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności, w ramach którego przeciętna tygodniowa norma czasu pracy nie może przekraczać 43 godzin oraz skróconego czasu pracy, w ramach którego tygodniowa norma czasu pracy może być krótsza niż 40 godzin.
Warto wiedzieć, że okres rozliczeniowy, w którym musi nastąpić takie zbilansowanie czasu pracy, aby przeciętny tygodniowy czas pracy został zachowany, może wynosić nawet 12 miesięcy.
Ograniczenia dotyczące tygodniowego czasu pracy nie dotyczą pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.
Wykroczenie
Przekroczenie maksymalnego przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu stanowi wykroczenie. Przepisy Kodeksu pracy stanowią bowiem, że pracodawca, który narusza przepisy o czasie pracy podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł (art. 281 Kodeksu pracy).
Wyłączenia
Nie popełnia wykroczenia pracodawca, który zleca pracę w godzinach nadliczbowych w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, ponieważ działa on w stanie wyższej konieczności.
Zobacz serwis: Godziny nadliczbowe
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018, poz. 917)