Prawo do zwolnienia
Zwolnienie z przyczyn rodzinnych jest nieobecnością usprawiedliwioną. Za czas takiej nieobecności pracownikowi należy się wynagrodzenie.
Pracodawca musi zwolnić pracownika od pracy, jeśli musi on załatwić sprawy urzędowe. Pracownik może zostać wezwany do stawienia się w godzinach pracy na wezwanie policji, sądu, Wojskowej Komendy Uzupełnień. Pracodawca ma obowiązek ułatwić pracownikowi, spełnienie takiego obowiązku.
Załatwianie spraw osobistych
Pracownik może uzyskać od pracodawcy krótkotrwałe zwolnienie od pracy na załatwienie pewnych spraw rodzinnych lub osobistych.
Sytuacje upoważniające pracownika do wystąpienia o takie zwolnienie to:
- ślub pracownika
- urodzenie się jego dziecka,
- zgon i pogrzeb małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
W takich przypadkach zwolnienie wynosi 2 dni robocze.
Pracownik ma także prawo do zwolnienia na:
- ślubu dziecka pracownika,
- zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Pracownik ma prawo w takich sytuacjach 1 dzień zwolnienia.
Jak udzielić zwolnienia
Przepisy prawa pracy nie określają sposobu udzielania zwolnień od pracy. Odbywa się to w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
W przypadku dużych firm zapisy powinny się znaleźć w regulaminie pracy. Można wtedy nałożyć na pracownika obowiązek złożenia wniosku o udzielnie zwolnienia na piśmie. Dodatkowo można zobowiązać pracownika do przedstawienia dokumentu poświadczającego wystąpienie okoliczności, z którą związane jest zwolnienie (np. odpis aktu małżeństwa lub aktu zgonu).
Pracownik nie może domagać się ekwiwalentu, jeśli nie wykorzysta przysługującego mu prawa do zwolnienia.
Czy zwolnienie to "urlop okolicznościowy"?
Zwolnienie na potrzeby spraw rodzinnych i osobistych, są często nazywane "urlopami okolicznościowymi". Jest to mylne określenie. Do zwolnień nie mają zastosowania przepisy o urlopach wypoczynkowych. Do zwolnień od pracy z przyczyn osobistych nie stosuje się zasady, że wymiar zwolnienia za jeden dzień wynosi 8 godzin.
Cel zwolnienia
Zwolnienia z przyczyn rodzinnych i osobistych są zwolnieniami celowymi. Ich charakter polega na tym, że pracodawca udziela ich po to, żeby umożliwić pracownikowi udział w uroczystościach rodzinnych oraz załatwienie niezbędnych formalności z tym związanych, lub załatwienie spraw osobistych.
Pracodawca powinien udzielić zwolnienia w terminie wskazanym przez pracownika. Termin zwolnienia powinien pokrywać się z datą zdarzenia, np. z datą pogrzebu.