Dzień wolny na egzamin

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Do podstawowych zasad prawa pracy należy ułatwianie pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracodawcę. Takim podnoszeniem kwalifikacji jest uzupełnianie lub zdobywanie wiedzy i umiejętności przez pracownika, którą pracodawca może inicjować lub tylko wyrazić na nią zgodę.

Zgodnie z art. 103¹ Kodeksu pracy za czas podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownikowi udziela się albo urlopu szkoleniowego albo zwalnia się go z całości lub tylko części dnia pracy – zależnie od długości trwania zajęć i czasu potrzebnego na punktualne dotarcie na nie.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Co jest bardzo istotne dla pracownika – za czas powyższych zwolnień pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Pracodawca może również decyzją uznaniową za takiego pracownika pokryć koszty zakwaterowania, przejazdu, zakupu podręczników czy nawet całości dokształcania.

Może jednak zdarzyć się tak, że pracownik chciałby podnieść kwalifikacje lub doszkolić się na innych zasadach, wówczas pracodawca zawiera z nim porozumienie i w wymiarze ustalonym z pracownikiem udziela mu urlopu bezpłatnego lub zwalnia go z całości lub części dnia pracy, jednak bez zachowania prawa do wynagrodzenia.

Umowa o podnoszenie kwalifikacji

Pracodawca chcący doszkalać pracownika, zawiera z nim pisemną umowę, w której strony określają wzajemne obowiązki i prawa im przysługujące. Umowa zawarta w tym celu nie może zawierać postanowień, które byłyby mniej korzystne dla pracownika. Jednak zawarcie umowy nie jest konieczne, jeżeli po zakończeniu dokształcania pracodawca nie będzie zatrudniał pracownika. W wyroku z dnia 13 września 2010 roku Sąd Najwyższy podkreślił, że na stwierdzenie - czy pracownik przepracował u danego pracodawcy wymagany czas po zakończeniu doszkalania - istotny wpływ ma ewentualny okres urlopu bezpłatnego czy zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Urlop szkoleniowy i jego wymiar

Wymiar urlopu szkoleniowego udzielanego pracownikowi jest precyzyjnie określony w przepisach Kodeksu. Dla egzaminów eksternistycznych, potwierdzających kwalifikacje zawodowe, czy maturalnego przysługuje 6 dni roboczych, a na sporządzenie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego aż 21 dni w ostatnim roku studiów.

Te udzielane dni wolne są dniami, w które zgodnie z obowiązującym rozkładem czasu pracy pracownik świadczy pracę na rzecz pracodawcy.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych na koszt pracodawcy

Zwrot kosztów podnoszenia kwalifikacji pracodawcy

Kodeks pracy wylicza przypadki, w których pracownik zobowiązany jest do zwrotu dodatkowych kosztów poniesionych przez pracodawcę na swoje szkolenie w proporcjonalnej wysokości do czasu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji lub okresu zatrudnienia w trakcie ich podnoszenia. Są to przypadki, gdy:

• pracownik bez uzasadnienia nie podejmuje lub przerywa podnoszenie kwalifikacji,
• pracodawca rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy w trybie art. 52 Kodeksu pracy (tj. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika) w trakcie podnoszenia przez niego kwalifikacji lub po ich zakończeniu w  terminie określonym umownie, nie dłużej jednak niż w przeciągu 3 lat,
• pracownik, który w okresie umownym (nie dłuższym niż 3 lata) rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem z powodu mobbingu lub bez wypowiedzenia na tej samej podstawie lub ze względu na szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie.

Czy możliwy jest urlop szkoleniowy po egzaminie na studiach zaocznych?

Zwolnienie na egzamin bhp

Jeżeli obowiązkowe szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy odbywają się w godzinach pracy i na koszt pracodawcy, wówczas problem nie powstaje. Jednak, gdy takie szkolenia przeprowadzane są w dniu wolnym dla pracownika od pracy i do tego musi się on udać na miejsce szkolenia, wówczas pracodawca zobowiązany jest do udzielenia mu innego dnia wolnego w zamian. Szczegółowe zasady organizacji takich szkoleń określa rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zasadą jest, że wzywanie pracownika w celu odbycia takiego szkolenia poza jego godzinami pracy skutkuje pracą w godzinach nadliczbowych. Wówczas, jeśli w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy wynikającym z jego rozkładu czasu pracy, szkolił się w swoim dniu wolnym – przysługuje mu w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego w terminie ustalonym w porozumieniu z nim.

Cały, inny dzień wolny przysługuje wówczas niezależnie od czasu ,,przepracowanego'' w dniu wolnym, nawet, jeśli wynosił on 30 minut.

Nieudzielenie dnia wolnego

W przypadku nieudzielenia tak przysługującemu pracownikowi dnia wolnego, na pracodawcy ciąży odpowiedzialność karna w postaci grzywny w granicach od 1 000 złotych do aż 30 000 złotych, bowiem jest to wykroczenie przeciwko prawom przysługującym pracownikowi. Prawo przyznające dodatek do wynagrodzenia przysługuje dopiero wówczas, gdyby pracodawca nie był w stanie udzielić owego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego i skutkowałoby to przekroczeniem przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.

Co jednak ciekawe, wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2013 roku Sąd Najwyższy ustalił, że błędnie ustalony harmonogram udzielania dnia wolnego przez pracodawcę nie jest równoważny z automatycznym przyznaniem wynagrodzenia czy dodatku za pracę w nadgodzinach.

Polecamy serwis: Prawo pracy

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy  (Dz.U. z 2014 r., poz. 208 z późn. zm.). 

Wyrok SN z dnia 13 września 2010 r., (Sygn. akt II PK 257/09).

Wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2013 r., (Sygn. akt II PK 282/12).