Zakaz pracy w niedziele
Zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141) praca w niedziele dozwolona jest tylko w enumeratywnie wyliczonych dziedzinach. Katalog ten obejmuje: konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, ruch ciągły, pracę zmianową, niezbędne remonty, transport i komunikację, zakładowe straże pożarne i w zakładowe służby ratownicze, pilnowanie mienia lub ochronę osób, rolnictwo i hodowlę, wykonywanie prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku, pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta (art. 151 z indeksem 10).
Zobacz również: Niedziele bez handlu?
Centra usług biznesowych – nowe wyłącznie
Nowelizacja wprowadza do art. 151 z indeksem 10 paragraf 11, który brzmi [Praca w niedziele i święta jest dozwolona] przy wykonywaniu prac z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego lub zagranicznego oddziału lub przedstawicielstwa przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ze względu na odmienne, w stosunku do pracodawcy, dni wolne od pracy u wyżej wymienionych podmiotów (druk sejmowy nr 1539).
Zasadnicza zmiana wprowadzona do Kodeksu pracy dotyczy rozszerzenia katalogu prac, które mogą być wykonywane w niedziele i święta. Ustawowo przewidziano możliwość pracy we wskazanych dniach centrów usług biznesowych, tzw. usług transgranicznych (globalnych). Obejmuje to dni, które przypadają w dni robocze zagranicznych klientów. Oznacza to, że pracownicy wskazanych poniżej branż będą mogli pracować także w niedzielę i święta, gdy te wypadają u obsługiwanego przedsiębiorcy zagranicznego w normalnym dniu pracy.
Pracownicy wykonujący zlecenia dla francuskich spółek, nie będą mieli dnia wolnego w polskie święta narodowe, ale odpoczną wtedy, gdy do pracy nie chodzą Francuzi.
Zmiana dotyczy więc tych firm, które świadczą usługi o zasięgu międzynarodowym (ich oddziałów lub przedstawicielstw). Są to głownie światowe korporacje działające w branżach takich jak: IT, finanse oraz księgowość. Obsługują one kontrahentów zagranicznych. Są związane kontraktami handlowymi i określonymi terminami ich realizacji.
Koniec pracy zmianowej
Uzasadnieniem takiej regulacji jest różnica w występowaniu dni wolnych od pracy obowiązujących w różnych krajach, co może być spowodowane innymi kalendarzami świąt bądź strefami czasowymi. Przyniesie to różnorodne korzyści po stronie pracodawcy i pracowników.
Wyeliminowana zostanie konieczność prowadzenia pracy w systemie zmianowym. Dzięki temu pracodawca nie będzie musiał zatrudniać kolejnych pracowników, nie poniesie więc większych kosztów pracy. Zadania zostaną rozłożone w ciągu całego siedmiodniowego tygodnia pracy. Pracownicy będą świadczyć pracę w regularnych, porannych godzinach, co jest zjawiskiem pożądanym społecznie. Za pracę w trakcie weekendu będzie im przysługiwał dodatkowy dzień wolny. Jest to zgodne z obowiązującymi regulacjami kodeksu pracy, bowiem pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy (art. 151 z indeksem 11). Potwierdza to liczne orzecznictwo Sądu Najwyższego, m.in.: uchwała z dnia 15 lutego 2006 r. (II PZP 11/05). Zdaniem SN „w razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi za każdą godzinę takiej pracy przysługuje tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 in fine i § 3 k.p”.
Wprowadzony przepis jest jednak sformułowany w sposób bardzo ogólny. Budzi szereg wątpliwości: czy możliwa jest praca w weekend sprzątaczek lub firm cateringowych; czy pracować może cała firma, czy tylko pracownicy, którzy zapewnią świadczenie usług na minimalnym poziomie, czy pracownik musi pracować zdalnie (mailowo/ telefonicznie), czy też może fizycznie pojawić się w miejscu pracy.
Zmiany dotyczą tylko usług biznesowych. Nie obejmują więc firm consultingowych ani prawniczych, które także świadczą usługi niemal nieprzerwanie.
Polecamy serwis: Praca
Podstawa prawna:
- projekt zmian ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141), druk sejmowy nr 1539,
- uchwała SN z dnia 15 lutego 2006 r. (II PZP 11/05).