Zgodnie z art. 1515 Kodeksu pracy pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur).
Czas trwania dyżuru
Przepisy Kodeksu pracy wprost nie określają jaki czas należy przeznaczyć na pełnienie dyżuru, należy jednak pamiętać, że w myśl art. 133 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku.
Pracownik pracuje 8 godzin, maksymalnie więc może pełnić dyżur 5 godzin, co daje 13 godzin pracy i 11 nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
W sytuacji, gdy pracownik podczas dyżuru nie wykonywał pracy, czas tego dyżuru nie wlicza się mu do czasu pracy. Do czasu pracy wlicza się tylko tę część dyżuru, w której pracownik świadczył pracę.
Zobacz również: Zarobki
Rekompensata za czas dyżuru
• Za czas dyżuru, w zakładzie pracy lub miejscu wskazanym przez pracodawcę pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia.
• Za dyżur pełniony w domu, pracownikowi nie przysługuje ani czas wolny, ani wynagrodzenie. W sytuacji gdy pracownik zostanie wezwany do firmy i będzie wykonywał pracę, wówczas otrzyma wynagrodzenie powiększone o dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Dyżurować dłużej mogą pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Do grupy tych osób nie stosuje się przepisów o dobowym i tygodniowym prawie do odpoczynku.
Dyżuru nie można zlecać:
• pracownicy w ciąży,
• pracownikowi młodocianemu,
• pracownikowi niepełnosprawnemu,
• pracownikowi opiekującemu się dzieckiem do lat 4 - bez jego zgody.
Zobacz również: Czas pracy
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21 poz. 94)