W Kodeksie pracy zawarta jest zasada, że nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Dla pracownika oznacza on swobodę wyboru pracodawcy, a dla pracodawcy - swobodę wyboru pracownika. Obie strony stosunku pracy muszą zgodnie zdecydować o podstawie prawnej, na jakiej ma je łączyć stosunek prawny, który zamierzają nawiązać. Decyzja taka dotyczyć będzie tego, czy strony zamierzają nawiązać stosunek pracy na podstawie powołania, mianowania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę czy też umowy o pracę.
Zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika, które jest warunkiem nawiązania stosunku pracy powinno być wyraźne i ujęte w formie pisemnej.
Decydujące znaczenie dla nawiązania stosunku pracy ma dopuszczenie pracownika do pracy i wypłacanie mu za to wynagrodzenia.
Stronom pozostawia się swobodę decyzji co do rodzaju umowy o pracę, jaka ma je łączyć, a także co do warunków pracy i płacy. Ważne jest, aby strony „dogadały się” co do warunków pracy. Swoboda ta jest ograniczona zasadą, że postanowienia umów o pracę i innych aktów prawnych, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być dla pracownika mniej korzystne niż przepisy prawa pracy.
Podstawa prawna: Art. 11 Kodeksu pracy