Wypadek przy pracy - jakie odszkodowanie się należy? Ile wynosi?

• Ubezpieczenie wypadkowe
• 1269 zł netto za 1 procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
• Jak uzyskać odszkodowanie? Jakie formalności są konieczne?
• Kiedy ZUS nie wypłaci odszkodowania za wypadek przy pracy?

Ubezpieczenie wypadkowe

Na ubezpieczenia społeczne składają się ubezpieczenia: chorobowe, emerytalne, rentowe oraz wypadkowe. To właśnie opłacanie składki na ubezpieczenie wypadkowe jest podstawą do wypłaty jednorazowego odszkodowania w przypadku choroby zawodowej lub wypadku przy pracy, powodującego długotrwały lub stały uszczerbek na zdrowiu.

Według danych ZUS w 2022 r. oddziały ZUS w Polsce wypłaciły 42,6 tys. jednorazowych odszkodowań za wypadek przy pracy bądź uszczerbek na zdrowiu z tytułu choroby zawodowej, a wartość zrealizowanych przelewów sięgnęła 294 mln zł.

1269 zł netto za 1 procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

Procentową wartość stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu określa lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji. Zmiana wartości odszkodowania za jeden procent uszczerbku na zdrowiu następuje w kwietniu danego roku i obowiązuje od końca marca kolejnego.

Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (kwoty podaje obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 16 lutego 2023 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, M.P. poz. 252).

W okresie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 marca 2024 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą: 

1269 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

1269 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;

22 212 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;

22 212 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;

114 231 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

57 115 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;

114 231 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 22 212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;

114 231 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 22 212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;

22 212 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;

57 115 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 22 212 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.

Jak uzyskać odszkodowanie? Jakie formalności są konieczne?

ZUS nie wypłaca odszkodowania wypadkowego automatycznie. Należy złożyć stosowny wniosek wraz z protokołem powypadkowym lub kartą wypadku i dokumentacją opisującą okoliczności i przyczyny wypadku sporządzoną przez pracodawcę. Te dokumenty oraz wypełnione przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) wnioskodawcy potwierdzające zakończenie leczenia i rehabilitacji poszkodowanego stanowi podstawę do przelewu odszkodowania na konto.

ZUS przyznaje odszkodowanie w formie decyzji w ciągu 14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie. Jeśli ZUS odmówi świadczenia, można się odwołać w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Jeśli prawo do jednorazowego odszkodowania zostało ustalone, Zakład wypłaci przyznaną kwotę do 30 dni od wydania decyzji.

Dokumenty niezbędne do wypłacenia jednorazowego odszkodowania powinien w imieniu  poszkodowanego złożyć pracodawca (płatnik składek). Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą to zrobić pisemnie lub ustnie do protokołu w dowolnej placówce ZUS albo wysłać dokumenty pocztą. Wniosek o odszkodowanie rozpatruje jednostka ZUS właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która uległa wypadkowi.

Co istotne, o jednorazowe odszkodowania mogą się ubiegać także uprawnieni członkowie rodziny osoby zmarłej w wyniku wypadku przy pracy czy choroby zawodowej. 

Kiedy ZUS nie wypłaci odszkodowania za wypadek przy pracy?

ZUS może odmówić wypłaty odszkodowania, gdy:
- wnioskodawca umyślnie lub wskutek rażącego zaniedbania naruszył przepisy BHP oraz udowodniono, że to była jedyna przyczyna wypadku,
- pracownik przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, ponieważ był nietrzeźwy, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych.

Odmowa wypłaty świadczenia nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń.

Źródło: 
- Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
- zus.pl.

Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź