BHP
Zasada zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy została sformułowana w Kodeksie pracy jako obowiązek pracodawcy o charakterze powszechnym i bezwzględnym. Oznacza to, iż ciąży on na wszystkich pracodawcach w odniesieniu do wszystkich pracowników, a jego realizacja nie jest zależna od tego, jak pracownik wywiązuje się ze swoich zobowiązań ze stosunku pracy, ani od tego, czy się z nich wywiązuje. Z zasady tej wynika nie tylko bezpośredni obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, lecz także obowiązek egzekwowania od pracowników przestrzegania przepisów i zasad bhp.
Zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy polega na stworzeniu przy wykorzystaniu nie tylko instrumentów prawnych, lecz także technicznych, technologicznych, organizacyjnych takiej sytuacji, w której nie będą zagrożone życie, zdrowie i spokój psychiczny pracownika
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2. zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
3. reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,
4. zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
5. uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych,
6. zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
7. zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Zobacz również: Jakie są obowiązki pracodawcy z zakresu szkoleń BHP
Odpowiedzialność pracodawcy
Pracodawca, który nie zapewnia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy naraża się na odpowiedzialność karną. Zgodnie z art. 220 Kodeksu karnego kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.
Zobacz również: Czy szkolenie z zakresu BHP jest obowiązkowe?
Pracodawca powierzył podwładnemu ścinanie drzew w pobliżu jeziora na niebezpiecznym terenie. Nie wyposażył go jednak w środki ochrony indywidualnej do pracy przy ścince drzew, ani nie wysłał na szkolenie do pracy z użyciem pilarki. Pracownik przy wykonywaniu ścinki drzew stracił życie. W związku z tym, że pracodawca nie zorganizował jego pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy poniesie on odpowiedzialność karną za niedopełnienie tego obowiązku.