W obecnej chwili coraz więcej pracowników decyduje się na wytoczenie powództwa przeciwko swojemu byłemu pracodawcy. Przed wniesieniem pozwu warto jednak zastanowić się, do jakiego miejscowo właściwego sądu najlepiej wnieść pozew, możliwość wyboru przewidują przepisy postępowania cywilnego.
Wybór sądu
Wybór sądu jest ograniczony do możliwości wskazanych w ustawie, mianowicie pracownik może według swego uznania skierować pozew do:
- sądu właściwości ogólnej pozwanego tj. sądu I instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, jeżeli pracodawcą jest osoba fizyczna lub siedzibę, jeżeli pracodawcą jest osoba prawna lub inny podmiot niebędący osobą fizyczną
- sądu w okręgu, którego praca jest była lub miała być wykonywana
- sądu, w którego okręgu znajduje się zakład pracy
Pracownik przy wyborze sądu, do którego skieruje pozew powinien zwrócić uwagę na fakt, iż będzie musiał stawić się niejednokrotnie w sądzie celem dopilnowania sprawy. Dlatego też najrozsądniej byłoby skierować pozew do sądu znajdującego się blisko miejsca zamieszkania.
Jednak może się zdarzyć, iż pracownik ma miejsce zamieszkania w innej miejscowości niż siedziba pracodawcy a dodatkowo większość powołanych przez pracownika świadków ma miejsce zamieszkania w tej samej miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy. W takiej sytuacji należałoby rozważyć czy nie lepiej byłoby wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba pracodawcy.
Wybór sądu zależy jednak od okoliczności konkretnej sprawy, zawsze jednak powinien być należycie uzasadniony w pozwie tj. pracownik powinien wskazać, dlaczego zdecydował się wnieść pozew właśnie do tego sądu.
Właściwość rzeczowa
Generalna zasada stanowi, iż sprawy cywilne rozstrzygane są w pierwszej instancji przez sądy rejonowy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądu okręgowego.
Zatem sąd okręgowy będzie właściwy we wszystkich sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli wartość przedmiotu sporu jest niższa lub równa 75.000 złotych. W niektórych sprawach z zakresu prawa pracy bez względu na wartość przedmiotu zaskarżenia została zastrzeżona właściwość sądu rejonowego.
Oznacza to, iż niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia sądem właściwym pozostaje sąd rejonowy, jeżeli sprawa dotyczy:
- ustalenia istnienia stosunku pracy,
- uznania bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy,
- przywrócenia do pracy i przywrócenia poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochłodzonego roszczenia o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,
- kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczeń z tym związanych.
Jeżeli pracownik chce pozwać pracodawcę, który nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, w takim wypadku właściwość ogólną sądu oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego jego miejsca zamieszkania w Polsce.
Opłaty
Pracownik powinien pamiętać, iż w sprawach z zakresu prawa pracy nie ma obowiązku dokonania opłaty sądowej od pozwu. Zasada to doznaje jednak pewnych ograniczeń, mianowicie pracownik jest zobowiązany do uiszczenia opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od:
- apelacji
- zażalenia
- skargi kasacyjnej
- skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Ponadto pracownik zobowiązanych jest do dokonania opłaty sądowej od pozwu, jeżeli wartość przedmiotu sporu przewyższa 50.000 tysięcy. W takiej sytuacji pobiera się opłatę stosunkową wynoszącą 5 proc. wartości przedmiotu sporu.
Pracownik wniósł do sądu rejonowego pozew o zapłatę przez pracodawcę 10.000 złotych zł tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Przy wniesieniu pozwu pracownik nie wnosi opłaty.
Pracownik wniósł do sądu rejonowego pozew o zapłatę przez pracodawcę 60.000 złotych tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Przy wniesieniu pozwu pracownik wnosi opłatę w wysokości 5% kwoty 60.000 złotych czyli 3.000 złotych.
Pracownik wniósł do sądu rejonowego pozew o zapłatę przez pracodawcę 10.000 złotych zł tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Przy wniesieniu pozwu pracownik nie był zobowiązany do wniesienia opłaty. Powództwo zostało oddalone i pracownik chce wnieść apelacje od wyroku – apelacja podlega opłacie w wysokości 30 złotych.
Pracownik wniósł do sądu rejonowego pozew o zapłatę przez pracodawcę 60.000 złotych zł tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Przy wniesieniu pozwu pracownik był zobowiązany do wniesienia opłaty stosunkowej w wysokości 5% kwoty 60.000 złotych czyli 3.000 złotych. Powództwo zostało oddalone i pracownik chce wnieść apelacje od wyroku – apelacja podlega opłacie w wysokości 5% wartości przedmiotu zaskarżenia.