Wyliczenie wartości przedmiotu sporu wydaje się czynnością prostą i nie mającą większego znaczenia. Tymczasem jest zupełnie inaczej. Obowiązek podania wartości przedmiotu sporu w pozwie to tzw. wymóg formalny pisma.
Od tej wartości często zależą opłaty sądowe takie jak wpis. W końcu wartość przedmiotu sporu ma wpływ na właściwość rzeczową sądu.
Co to jest ?
Wartość przedmiotu sporu jest to jak sama nazwa wskazuje suma pieniędzy o którą toczy się spór. Jeżeli sprawa jest o zapłatę pieniędzy stosunkowo łatwo jest obliczyć w.p.s.. Jest to bowiem ta kwota. Tak samo gdy dochodzimy pieniędzy w zamian za jakiś przedmiot (np. odszkodowanie, bezpodstawne wzbogacenie) wtedy wartością przedmiotu sporu jest również ta suma pieniędzy.
Gorzej jest przy pozwach, w których domagamy się wydania rzeczy w naturze, ustalenia istnienia stosunku prawnego, rozwiązania stosunku prawnego.
Przepisy ogóle
Obliczając wartość przedmiotu sporu warto jest znać kilka ogólnych reguł i się do nich stosować.
Jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń. Wtedy podając w pozwie wartość przedmiotu sporu sumuje on wszystkie roszczenia.
Józef G. wynajmował lokal Pawłowi D. Jednocześnie obaj panowie prowadzili interesy. Józef G. właściciel hurtowni sprzedawał Pawłowi D., prowadzącemu sklep artykuły spożywcze. Paweł D. zalegał z zapłatą czynszu za mieszkanie (12.000 zł) a także nie płacił za wydawany mu z hurtowni towar (15.000 zł). Józef G. będzie mógł dochodzić obydwu roszczeń łącznie a wartość przedmiotu sporu wynosić będzie 27.000 zł.
Wartość przedmiotu sporu obejmuje samą należność główną, nie wlicza się do niej tzw. należności pobocznych. Do należności pobocznych zaliczymy m.in. odsetki, koszty i pożytki.
Barbara S. sprzedała samochód Piotrowi Z. za 6.500 zł. Ten nie zapłacił jej umówionej ceny. Od momentu kiedy miała być zapłacone pieniądze minęło 5 lat. Barbara S. wniosła pozew do sądu domagając się zapłaty. Wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie będzie wynosiła 6.500 zł mimo, że Barbarze S. przysługują odsetki za opóźnienie.
Ważne jest nie tylko właściwe wyliczenie wartości przedmiotu sporu ale również jej podanie. Otóż zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Wartość przedmiotu sporu podaje się w złotych (jeżeli dochodzona kwota wyrażona jest w walucie obcej trzeba podać równowartość w złotych polskich), zaokrąglając w górę do pełnego złotego.
Pamiętać trzeba również o tym, że wartość przedmiotu sporu nie jest podawana tylko i wyłącznie w pozwie. Jeżeli sprawa nie toczy się o kwotę pieniędzy wtedy wartość przedmiotu sporu należy podawać w każdym piśmie
Zobacz: Kiedy mówimy o kumulacji roszczeń
Przepisy szczególne
W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok- za cały czas ich trwania
W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi:
- przy umowach zawartych na czas oznaczony- suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż z a rok;
- przy umowach zawartych na czas nie oznaczony- sum czynszu za okres trzech miesięcy
W sprawach o roszczenia pracowników dotyczących nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi:
- przy umowach na czas określony- suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok,
- przy umowach na czas nieokreślony- za czas jednego roku
W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie innego tytułu niż najem i dzierżawa, wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.
Dlaczego to takie ważne
Od prawidłowo wyliczonej wartości przedmiotu sporu zależy wiele rzeczy. W pierwszej kolejności wartość ta ma wpływ na właściwość rzeczową sądu. Innymi słowy zależy od niej czy sprawę kierujemy do sądu rejonowego czy okręgowego. Sąd okręgowy rozpatruje w pierwszej instancji sprawy, o prawa majątkowe których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75.000 zł (100.000 zł w sprawach gospodarczych).
Po drugie od wartości przedmiotu sporu uzależniony jest tzw. wpis sądowy. Jest to opłata stosunkowa wyrażona w procentach, której wartości zależy od wartości przedmiotu sporu.
Zależy od niej również tryb, w którym będzie rozpatrywana sprawa. Sprawy należące do właściwości sądów rejonowych rozpatrywane mogą być w postępowaniu zwykłym (gdy w.p.s. jest większa niż 10.000 zł) lub uproszczonym (gdy w.p.s. nie przekracza 10.000 zł). W sprawach rozstrzyganych w trybie uproszczonym jest inny wpis, a pozew w takiej sprawie kieruje się do sądu na formularzu.
Jak zatem widać niepoprawnie wyliczona wartość przedmiotu sporu może spowodować zamieszanie.
Zobacz: U prawnika