Kodeks postępowania cywilnego wyróżnia wyroki zaoczne. Poświęca im nawet oddzielny rozdział.
Kiedy można wydać
Sąd wydaje wyrok zaoczny w sytuacji gdy pozwany nie bierze udziału w postępowaniu. Pozwany nie bierze udziału w postępowaniu jeżeli:
- nie wnosi w sprawie odpowiedzi na pozew,
- nie stawia się na rozprawie lub posiedzeniu, a pozwany nie zastrzegł, że postępowanie można przeprowadzić pod jego nieobecność.
Warto wiedzieć, że gdy zachodzą podane wyżej przesłanki sąd musi (a nie może) wydać wyrok zaoczny.
Natychmiastowa wykonalność
Każdy wyrok zaoczny jest z urzędu zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności.
Doręczenie
Sąd z urzędu doręcza obydwu stronom wyrok, wraz informacją o przysługującym im środkach zaskarżenia.
Sprzeciw
Każda ze stron może zaskarżyć wyrok zaoczny. Jednak pozwanemu i powodowi przysługują inne środki zaskarżenia. Pozwany może złożyć od wyroku zaocznego sprzeciw. Ma na to 7 dni od dnia w którym został mu wyrok został mu doręczony.
W sprzeciwie pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie. W sprzeciwie pozwany może wnieść również o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności.
Jeżeli sprzeciw został złożony prawidłowo, przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza doręczenie sprzeciwu powodowi.
Apelacja
Powód wnosi od wyroku zaocznego apelację. Powód w wypadku gdy jego powództwo zostało oddalone w całości lub w części może w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku żądać uzasadnienia. Po otrzymaniu wyroku wraz z uzasadnieniem może on wnieść do sądu apelację.
Ponowne rozstrzygnięcie
Po ponownym rozpoznaniu wydaje wyrok w którym:
- wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy lub
- uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu lub
- pozew odrzuca lub
- postępowanie umarza.
Koszty postępowania
Koszty rozprawy zaocznej (rozprawy, która się odbywa po wniesieniu sprzeciwu) co do zasady ponosi pozwany. Dzieje się tak nawet w wypadku gdy sąd uchylił wyrok zaoczny. Tylko w dwóch sytuacjach pozwany nie będzie musiał ponosić kosztów postępowania. Ma to miejsce gdy:
- niestawiennictwo pozwanego było niezawinione,
- do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą nie dołączono wyjaśnień pozwanego.
Jednakże gdy pozwany cofnął sprzeciw (a sąd uzna to za dopuszczalne) sąd umarza postępowanie i orzeka o kosztach.