W procedurze cywilnej wyróżniamy trzy rodzaje terminów:
- ustawowe,
- sądowe,
- umowne.
Terminy ustawowe to te określone przez kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego i inne ustawy.
Terminy sądowe to te określane przez sąd lub przewodniczącego. Termin taki rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia.
Kodeks postępowania cywilnego zna tylko jeden termin umowy. Chodzi mianowicie o okres zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron.
Nie dotrzymanie terminu
Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Jednak warto pamiętać że nadanie przesyłki u polskiego operatora pocztowego (Poczta Polska) jest równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu. Takie same skutki powoduje złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej oraz przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.
Tylko na wniosek
Przywrócenie terminu odbywa się na wniosek zainteresowanej strony. Sąd nigdy nie robi tego z urzędu. Oznacza to, że strona, która uchybiła terminowi musi wnieść do sądu wniosek. Kodeks postępowania cywilnego wnioskowi o przywrócenie terminu poświęca art. 169- 172.
Co powinno być we wniosku
Wniosek o przywrócenie terminu wnosi się w terminie 7 dni, od czasu ustania przyczyny. Sądem właściwym w sprawie jest sąd, w którym czynność miała być dokonana. We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Wraz z wnioskiem o dokonuje się czynności procesowej.
Kiedy nie można wnieść wniosku
Wniosek o przywrócenie terminu może być wniesiony tylko wtedy gdy strona nie dokonała czynności bez swojej winy. Innymi słowy niedochowanie terminu z winy strony powoduje to że sąd nie przywróci jej uchybionego terminu.
Sąd nie przywróci terminu również gdy uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.
Niedopuszczalne jest również przywrócenie terminu do złożenia apelacji od wyroku o unieważnienie małżeństwa albo od wyroku rozwodowego, jeżeli któreś z byłych małżonków zawarło później następny związek małżeński.
Co do zasady nie można również przywracać terminów, o uchybienia którym minął ponad rok.
Spóźniony albo z mocy ustawy niedopuszczalny sąd odrzuca na postępowaniu niejawnym.
Podsumowanie
Strona, która nie dotrzymała terminu nie z własnej winy może wnioskować o przywrócenie terminu. Należy jednak pamiętać, że w ten sposób nie można żądać przywrócenia terminów przedawnienia.