Sąd wydaje postanowienia, jeżeli Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty. Postanowienia są wydawane w kwestiach proceduralnych. W postępowaniu nieprocesowym wydaje się również w formie postanowień orzeczenia merytoryczne.
Postanowienia wydane w procesie
Postanowienia wydane w procesie można podzielić na dwa rodzaje:
a) postanowienia kończące postępowanie w sprawie. Sąd wydaje je, gdy orzeka o całości postępowania, a nie zachodzą warunki do wydania wyroku, zalicza się do nich przede wszystkim:
- postanowienia zamykające drogę do wydania wyroku, np. postanowienie o odrzuceniu pozwu;
- postanowienia dotyczące całości sprawy, a będące ostatnimi orzeczeniami wydanymi w postępowaniu, np. postanowienie o odrzuceniu apelacji.
b) postanowienia niekończące postępowania w sprawie. Należą do nich wszystkie pozostałe postanowienia, a przede wszystkim postanowienia, których przedmiotem jest:
- odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
- oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji;
- rygor natychmiastowej wykonalności;
- wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;
- stwierdzenie prawomocności orzeczenia;
- skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia;
- zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;
- odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
- sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
- określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia, co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego;
- oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
- zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem;
- odrzucenie zażalenia;
- odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
Zobacz także: Co trzeba wiedzieć o postanowieniach
Postanowienia wydane w postępowaniu nieprocesowym
W postępowaniu nieprocesowym postanowienia dzieli się na:
- orzekające, co do istoty sprawy, to orzeczenia merytoryczne mogą mieć charakter konstytutywny lub deklaratywny;
- inne postanowienia, niemerytoryczne, mają taki sam charakter jak postanowienia wydane w procesie.
Zaskarżanie postanowień
Postanowienia, ze względu na ich zaskarżalność dzieli się na:
- zaskarżalne zażaleniem, wszystkie postanowienia sądu I instancji kończące postanowienie w sprawie oraz postanowienia wymienione w artykule 394 § 1 punkt 1-12 Kodeksu postępowania cywilnego;
- niezaskarżalne zażaleniem, czyli pozostałe postanowienia.
Zobacz również serwis: Pozwy