Postępowanie nieprocesowe to tryb postępowania, w którym rozpoznawane i załatwiane są sprawy z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego wymienione bezpośrednio w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego oraz sprawy wskazane w ustawach szczegółowych. W postępowaniu nieprocesowym nie występuje spór o prawo. Stanowi on równorzędny do procesu tryb postępowania rozpoznawczego.
Podmioty postępowania nieprocesowego
W postępowaniu nieprocesowym nie istnieją przeciwne strony procesowe, a jedynie uczestnicy postępowania, których liczba zależy jedynie od liczby osób zainteresowanych wynikiem tego postępowania, nie jest z góry określona.
Zainteresowanym jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania.
Różnice między postępowaniem procesowym a nieprocesowym
Postępowanie nieprocesowe różni się od procesu przede wszystkim:
- podmiotami postępowania ( strony w procesie, uczestnicy w nieprocesie);
- sposobem wszczęcia postępowania (proces tylko na wniosek, nieproces - czasem z urzędu);
- orzeczeniami sądu (w procesie merytoryczne to wyroki i nakazy, niemerytoryczne to postanowienia, w postępowaniu nieprocesowym tylko postanowienia);
- rozprawą (w procesie zasada, w postępowaniu nieprocesowym tylko, gdy ustawa tak stanowi).
Zobacz także: Co warto wiedzieć o postanowieniach
Sprawy należące do postępowania nieprocesowego
Rodzaje spraw, rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym to:
- sprawy z zakresu prawa osobowego: ubezwłasnowolnienie, uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu;
- sprawy z zakresu prawa rzeczowego: stwierdzenie zasiedzenia, przepadek rzeczy, zniesienie współwłasności, ustanowienie drogi koniecznej, postępowanie wieczystoksięgowe;
- sprawy z zakresu prawa spadkowego: zabezpieczenie spadku, spis inwentarza, przyjmowanie świadczeń o przyjęciu i odrzuceniu spadku, ogłoszenie testamentu, stwierdzenie nabycia spadku, dział spadku oraz inne sprawy spadkowe;
- sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego: podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, separacja na zgodny wniosek i zniesienie separacji, pozbawienie, ograniczenie i przywrócenie władzy rodzicielskiej;
- sprawy depozytowe;
- sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach;
- postępowanie rejestrowe;
- sprawy przekazane do rozpoznania w trybie nieprocesowym na podstawie przepisów pozakodeksowych.
Zobacz również serwis: Pozwy