Przesłanki procesowe dodatnie (pozytywne)
Przesłanki procesowe pozytywne to okoliczności, których istnienie jest niezbędne dla dopuszczalności wszczęcia postępowania i rozpoznania merytorycznego sprawy przez sąd.
Jeżeli nie zostaną spełnione postępowanie nie może się toczyć.
Należą do nich:
- przynależność sprawy do drogi sądowej;
- jurysdykcja krajowa sądów polskich;
- zdolność sądowa stron;
- zdolność procesowa stron;
- należyte zastępstwo procesowe strony nieposiadającej zdolności procesowej.
Przesłanki procesowe ujemne (negatywne)
Przesłanki procesowe negatywne to okoliczności, których istnienie czyni niedopuszczalnym rozpoznanie merytoryczne sprawy.
Wystąpienie jakiejkolwiek z wymienionych poniżej sytuacji skutkuje niemożnością nadaniu sprawie biegu.
Należą tu:
- powaga rzeczy osądzonej;
- zawisłość sporu;
- istnienie zapisu na sąd polubowny;
- immunitet sądowy;
- brak jakiejkolwiek przesłanki procesowej dodatniej.
Istnienie przesłanki negatywnej lub brak przesłanki pozytywnej nazywa się przeszkodą procesową, która uniemożliwia wszczęcie postępowania cywilnego.
Zobacz także: Odrzucenie i oddalenie pozwu
Przesłanki procesowe bezwzględne
Przesłanki procesowe bezwzględne to okoliczności, których istnienie bądź nieistnienie stanowi bezwzględną niedopuszczalność wszczęcia postępowania i rozpoznania sprawy.
Nie mogą być ani zmienione ani usunięte przez sąd lub strony. Są one uwzględniane z urzędu w każdym stanie sprawy.
W przypadku, gdy wystąpił brak jakiejkolwiek przesłanki bezwzględnej, a mimo to postępowanie toczyło się mamy do czynienia z nieważnością postępowania.
Należą do nich:
- przynależność sprawy do drogi sądowej;
- jurysdykcja krajowa sądów polskich, z zastrzeżeniem przypadków wymienionych w ustawie;
- powaga rzeczy osądzonej;
- zawisłość sporu;
- zdolność sądowa strony, o ile nie da się jej uzupełnić.
Przesłanki procesowe względne
Przesłanki procesowe względne to okoliczności, których istnienie bądź nieistnienie powoduje niedopuszczalność rozstrzygnięcia sprawy, ale nie stoją one na przeszkodzie wszczęciu postępowania.
Mogą one być w jego toku procesu naprawione lub uzupełnione. Powodują niedopuszczalność tylko, gdy powoła się na nie strona.
Należą tu:
- istnienie zapisu na sąd polubowny;
- zdolność sądowa strony, o ile da się uzupełnić;
- zdolność procesowa stron;
- należyte zastępstwo strony nieposiadającej zdolności procesowej;
- brak jurysdykcji krajowej w wypadkach, w których może być usunięty;
- immunitet sądowy z uwagi na możliwość jego zrzeczenia się.
Zobacz także serwis: Pozwy